روغن تخمه کدو (250 میلی‌لیتر)

این محصول که از سال 1401 با نام تجاری “کاژان” و به عنوان یکی از اعضای گروه روغن‌ها در حال تولید است، از دانه‌های گیاه کدو طبی (کدو تخم کاغذی) به دست آمده است. این محصول به صورت 100% خالص ارائه می‌شود و هیچگونه مخلوطی با سایر روغن‌ها ندارد و در روغن‌های پایه نیز استفاده نشده است.

کدو طبی یک گیاه یک‌ساله است که حدود 35% از آن روغن تشکیل می‌دهد که به عنوان یک درصد مناسب برای استخراج در نظر گرفته می‌شود. این روغن کدو طبی، که به رنگ سبز تیره است، منبع غنی از فیتواسترول‌ها و بتاسیتسترول است که به طور خاص برای کاهش تورم پروستات توصیه می‌شود.

تاریخچه و شناسایی گیاه:

گونس Cucurbita شامل 5 گونه maxima، pepo، moschata، ficifolia و turbaniformis است. در حال حاضر، گونه‌های مختلف کدو به طور گسترده در بسیاری از نواحی جهان با آب و هوای معتدل و گرم‌تر پرورش داده می‌شوند. گونه C. pepo یک گونه بومی آمریکای شمالی است و برای چندین هزار سال در آنجا کشت می‌شود. این گونه بیشترین تنوع را، به ویژه در مورد ویژگی‌های میوه، نشان می‌دهد.

کدو طبی یا کدو تخم کاغذی، یک گیاه یک‌ساله از خانواده کدوییان است که به وسیله یک جهش طبیعی تصادفی بوجود آمده است. این جهش به وجود آمدن پوسته بسیار نازک (دانه‌های بدون پوسته) را که تولید روغن کدو را آسان‌تر می‌کند و همچنین باعث شده است که رنگ آن به سبز تیره تغییر کند.

کدو طبی به طور گسترده در مناطق جنوبی اتریش (استان استیریا) و مناطق مجاور در اسلونی و مجارستان رشد می‌کند.

کدو طبی از دوران‌های قدیم برای مصارف دارویی و خوراکی (به عنوان یک سبزی) استفاده می‌شده است، اما در دهه‌های اخیر، به عنوان یک گیاه دارویی ارزشمند و برای اهداف درمانی کشت می‌شود. تخمه کدو تازه و خشک شده بخش دارویی این گیاه است.

کدو طبی، یک گیاه با ارتفاع 3 تا 8 متر است. ساقه آن دارای شیارهای طولی و خارهای کرکدار است. برگ‌ها متناوب، بزرگ و زبر، دمبرگ‌دار با 5 تا 7 لوب هستند. گل‌های آن زرد و بسیار بزرگ هستند. گل‌های نر دمگل بلندتری دارند. میوه کدو طبی بسیار بزرگ و دارای تخمه‌های فراوان است. گوشت میوه فیبری، زرد-نارنجی تا سفید است. تخمه‌های کدو طبی به طول 7 تا 15 میلی‌متر، باریک، پهن یا بیضی کشیده هستند. طعم تخمه کدو تا حدودی شبیه بادام است.

بخش‌های قابل خوردن گیاه کدو شامل میوه، گل و تخمه (دانه) است. این گیاه همچنین برای کاربردهای زینتی نیز پرورش داده می‌شود.

روغن تخم کدو

خواص کدو طبی:

تسکین علائم یائسگی

بر اساس یک مطالعه در سال 2011 روی زنان یائسه، مصرف خوراکی روغن کدو طبی (2 گرم در ر

وز به مدت 12 هفته) باعث بهبود علائم یائسگی شامل کاهش شدت گرگرفتگی، سردرد و درد مفاصل در آنها می‌شود؛ همچنین برای کاهش ناراحتی‌های قلبی – عروقی ناشی از کمبود استروژن مفید است. این اثرات به ترکیبات فیتواسترولی موجود در روغن کدو طبی، به ویژه سکوایزولاریسی‌رزینول، ارتباط داده می‌شود.

ضد میکروب

روغن کدو طبی فعالیت ضدباکتری و ضدقارچی در برابر شایع‌ترین باکتری‌ها و قارچ‌های عامل عفونت در انسان دارد.

ترمیم و جلوگیری از پیری پوست

استفاده موضعی از روغن کدو طبی باعث افزایش کلاژن‌سازی در پوست، تسریع بهبود زخم‌های ناشی از سوختگی می‌شود. این روغن برای درمان برخی بیماری‌های پوستی ناشی از التهاب نیز مفید است.

مکانیسم‌های اثر آن شامل:

– تحریک رشد فیبروبلاست‌ها و افزایش کلاژن‌سازی.

– ایجاد تعادل بین دو اثر زیر بر روی التهاب:

1- اثر پیش‌التهابی (به علت اسیدهای چرب چند غیراشباع، به‌ویژه اسید اولئیک و لینولئیک).

2- اثر ضدالتهابی (به علت فعالیت‌های ضدباکتری و آنتی‌اکسیدانی).

– تسهیل در تسریع بهبود زخم‌های پوستی به علت داشتن ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی و اسیدهای چرب غیراشباع.

– تاثیر مثبت بر التهاب به دلیل ترکیب اسیدهای چرب غیراشباع موجود در روغن کدو طبی.

بهبود عملکرد دستگاه ادراری

براساس مطالعات بالینی، مصرف خوراکی روغن کدو طبی در درمان هایپرپلازی (بزرگی) خوش‌خیم پروستات (BPH) در مردان و تکرر ادرار ناشی از مثانه بیش‌فعال در زنان و مردان مؤثر می‌باشد. ⁽⁷⁾

آژانس نظارتی مکمل‌های دارویی آلمان (کمیسیون E) نیز استفاده از تخمه کدو طبی را برای مثانه تحریک‌پذیر و ناراحتی‌های پروستات تأیید کرده است. ⁽⁵⁾ این اثرات به محتوای فیتواستروژن‌ها و اسیدهای چرب غیراشباع روغن مربوط می‌شود. روغن کدو طبی به‌دلایل زیر کیفیت زندگی را در بیماران مبتلا به BPH یا مثانه بیش‌فعال بهبود می‌بخشد و به‌طور کلی برای بهبود وضعیت سلامت مردان مفید است:

• جلوگیری از فعالیت آنزیم 5 آلفا-ردوکتاز و اثرات ضدآندروژنی‌ روغن به‌دلیل دارا بودن ترکیبات فیتواسترولی؛
• فعالیت ضدالتهابی یا خاصیت آنتی‌اکسیدانی به‌دلیل دارا بودن ترکیبات فنولی و بتا-کاروتن؛
• تقویت عملکرد مثانه و شل شدن عضلات اسفنکتر موجود در گردن مثانه.

تقویت مو

براساس مطالعات، مصرف خوراکی روغن کدو طبی در درمان ریزش موی آندروژنیک (ریزش موی ارثی) در مردان مؤثر می‌باشد. این اثرات به دلیل وجود مقادیر فراوان فیتواسترول‌ها در این روغن است. این ترکیبات از طریق جلوگیری از فعالیت آنزیم 5 آلفا-ردوکتاز و همچنین اثرات ضدآندروژنی، ریزش مو را کاهش می‌دهند.

تنظیم فشار خون

در سال 2000،  مطالعه‌ای روی موش‌های مبتلا به فشار خون بالا اثبات کرد که مصرف خوراکی روغن کدو طبی همزمان با داروهای فشار خون بالا (مانند فلودیپین و کاپتوپریل) می‌تواند اثر درمانی آنها را تقویت کند و باعث به تأخیر افتادن پیشرفت پرفشاری خون شود. محققین اثر روغن کدو طبی بر کاهش فشار خون را به خواص آنتی‌اکسیدانی آن مرتبط دانستند.

تنظیم چربی خون

در سال 2014، مطالعه‌ای روی موش‌های مبتلا به کلسترول خون بالا نشان داد که رژیم غذایی حاوی روغن کدو طبی باعث کاهش نسبت‌های کلسترول کل به کلسترول خوب (T-Ch/HDL-Ch) و تری گلیسیرید به کلسترول خوب (TG/HDL-Ch) در پلاسمای خون می‌شود که ممکن است باعث محافظت در برابر آترواسکلروزیس (تصلب شرایین) و بیماری‌های قلبی – عروقی شود.

اثر روغن کدو طبی بر محافظت از قلب ممکن است به دلیل حضور درصد بالایی از اسیدهای چرب غیراشباع، فیتواسترول‌ها، توکوفرول‌ها، ترکیبات فنولی و کاروتنوئیدها در آن باشد.

فیتواسترول‌ها از طریق مهار جذب کلسترول، باعث کاهش میزان کلسترول بد (LDL-Ch) خون در افراد مبتلا به کلسترول بالای خون می‌شوند.

توکوفرول‌ها ممکن است قادر به کاهش پراکسیداسیون لیپید باشند و به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل کنند.

اسیدهای چرب اُمگا-6 نیز باعث مهار آتروژنزیس می‌‍شوند. (2)

بیشتر بدانید:

آتروژنزیس یعنی تشکیل توده چربی یا لیپید غیرطبیعی در دیواره‌های شریانی.

مواد موثره و ارزش تغذیه ای کدو طبی

از تخمه کدو تقریباً 50 درصد روغن استحصال می‌شود. ⁽¹⁴⁾ روغن کدو سرشار از فیتواسترول‌ها، اسیدهای چرب، اسکوآلن و توکوفرول‌ها است. ⁽⁷⁾

اگرچه عمدتاً اسیدهای چرب لینولئیک اسید و اولئیک اسید و توکوفرول ساختار آن را تشکیل می‌دهند، اما احتمالاً ماده مؤثره آن ترکیبات دلتا(7)–استرول‌ها (آوناسترول، اسپیناسترول) و دلتا(5)-استرول‌‎ها (سیتوسترول، استیگما‌سترول) است.

حدوداً 98 درصد از کل اسیدهای چرب موجود در روغن کدو را 4 اسید چرب لینولئیک اسید (امگا 6)، اولئیک اسید (امگا 9)، پالمیتیک اسید و استئاریک اسید شامل می‌شوند.

روغن تخم کدو

عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا

مصرف خوراکی

مصرف روغن کدو برای بسیاری از افراد در مقادیر معمول غذایی احتمالاً ایمن است. همچنین مصرف خوراکی روغن کدو در مقادیر دارویی، ایمن به نظر می‌رسد. محصولات کدو طبی در موارد نادر ممکن است باعث ناراحتی معده، اسهال و حالت تهوع شوند. (15)

مصرف موضعی

در حال حاضر اطلاعات معتبر کافی برای دانستن اینکه آیا روغن کدو ایمن هست یا چه عوارض جانبی ممکن است داشته باشد، وجود ندارد. (15)

بنابراین، بهتر است که قبل از استفاده از روغن کدو، حساسیت به آن را بررسی کنید. یک راه آسان برای انجام این کار، آزمون حساسیت پوست (پچ تست) است. مقداری از این روغن طبیعی را روی ساعد خود بمالید و چند ساعت صبر کنید. در صورت مشاهده هرگونه عوارض جانبی مانند قرمزی، تورم، خارش، بثورات، التهاب یا احساس سوزش از مصرف آن پرهیز کنید.

بارداری و شیردهی

اطلاعات معتبر کافی برای دانستن اینکه آیا استفاده از روغن کدو در دوران بارداری یا شیردهی بی‌خطر است یا خیر وجود ندارد. قبل از مصرف، درباره‌ی فواید یا خطرات مصرف روغن کدو در این دوران با پزشک خود مشورت کنید.

کودکان

قبل از مصرف خوراکی یا موضعی از روغن تحمه کدو برای کودکان حتماً با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

واکنش های حساسیت زا

روغن کدو ممکن است باعث ایجاد خارش، بثورات و واکنش‌های آلرژی‌زا در برخی افراد شود. در صورت بروز واکنش های آلرژیک به دنبال مصرف این محصول، مصرف را بلافاصله قطع و با پزشک مشورت نمایید.

واکنش های حساسیت زا: به طور کلی، هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه‌های خاصی حساسیت داشته باشد که این حساسیت باید در درجه اول توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. البته این واکنش‌های آلرژیک عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمی‌کنند و بعد از شناسایی گیاه حساسیت‌زا و قطع مصرف آن‌، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.

هیچ شرکت یا هیچ محصولی نمی‌تواند از واکنش‌های آلرژیک بدن‌های مختلف از پیش آگاهی داشته باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص هر چند به ندرت پیش می‌آید اما به هر حال ممکن است مصرف کنندگانی با آن مواجه شوند.

تداخل دارویی

لیتیوم