دمنوش به

به از خانواده گل‌سرخیان (Rosaceae) و مانند سیب و گلابی به زیرخانواده مالوئیده (Maloideae) تعلق دارد. این میوه، به دلیل خواص دارویی‌اش، در گذشته یکی از میوه‌های مورد علاقه‌ی یونانیان و رومیان باستان بود و آن را به عنوان نمادی از عشق، شادی، رونق و رفاه گرامی می‌دانستند.

خاستگاه این درخت میوه به مناطق غربی آسیا برمی‌گردد و منطقه قفقاز شامل ارمنستان، آذربایجان، ایران، جنوب غربی روسیه و ترکمنستان به عنوان مکان اصلی رشد آن در نظر گرفته می‌شود. در طی دوران باستان، به از مناطقی که به‌طور خود‌رو (وحشی) رشد می‌کرد به کشورهایی که از شرق با کوه‌های هیمالیا و از غرب با سراسر اروپا همسایه بودند، منتقل شد. امروزه، این درخت میوه به‌طور گسترده در کشورهایی با آب و هوای معتدل و نیمه‌گرمسیری رشد می‌کند و ترکیه بزرگ‌ترین تولیدکننده به است. چین، ایران، آرژانتین و مراکش در رتبه‌های بعدی قرار دارند. میوه و دانه‌ها (بهدانه) بخش‌های دارویی درخت به هستند.

به از یک درختچه برگریز است که تا ارتفاع 8 متر رشد می‌کند. برگ‌ها به شکل تخم مرغی (قسمت پهن در نوک برگ) تا مستطیلی (کشیده و قرینه) هستند. گل‌ها سفید یا صورتی، خوشبو، نسبتاً بزرگ و دارای 5 گلبرگ می‌باشند. میوه‌ی آن به شکل گلابی یا سیب، به رنگ زرد طلایی، آبدار، معطر، ملس یا ترش مزه می‌باشد و دارای تعداد زیادی دانه است که به صورت بسیار فشرده در دو ردیف عمودی در هریک از 5 حفره‌ی موجود در مرکز این میوه قرار گرفته‌اند. پوست میوه از پرزهای زیادی پوشیده شده که با رسیدن میوه این پرزها از بین می‌روند. بهدانه‌ها سیاه یا قرمز رنگ هستند؛  با طعمی شبیه بادام تلخ اما ملایم‌تر و ضعیف‌تر. بهدانه حاوی ماده لزج و چسبنده است و به محض خیساندن آن‌ها در آب، آن ماده به درون آب استخراج می‌شود و تشکیل موسیلاژ (لعاب) می‌دهد.

خواص به :

تسکین زخم معده:

در طب سنتی ایرانی، ادویه‌ها و میوه‌های خوراکی مختلف ازجمله بِه و بهدانه اثرات محافظتی و ترمیم‌کننده بر زخم معده دارند. محققین مطالعات طب نوین (پزشکی امروزی) در سال 2013 این ادعاها را بررسی کردند و طبق نتایج تحقیقات نوین، بهدانه می‌تواند اثربخشی‌اش بر زخم معده را از طریق دو مکانیسم عمل نشان دهد؛ فعالیت آنتی ‌اکسیدانی و فعالیت ترمیم‌کننده زخم.

تنظیم چربی خون:

مطالعه‌ای در سال 2015، اثرات فلاوونوئیدهای میوه بِه بر چربی خون در رت‌های مبتلا به چربی خون بالا را بررسی کرد. پس از 4 هفته درمان با فلاوونوئیدها، مشاهده شد که این ترکیبات به میزان قابل توجهی میزان کلسترول کل، تری‌گلیسرید، کلسترول بد (LDL) خون را کاهش و کلسترول خوب (HDL) خون را افزایش دادند.

بهبود عملکرد کبد:

افزایش فعالیت آنزیم‌های آلانین‌آمینوترانسفراز (ALT)، آسپارتات‌ترانس‌آمیناز (AST) و آلکالین‌فسفاتاز (ALP) در خون ممکن است نشان‌دهنده‌ی آسیب کبدی باشد. مطالعه‌ای در سال 2015 نشان داد که عصاره آبی میوه بِه به میزان قابل‌توجهی فعالیت این آنزیم‌ها را کاهش داده و بر محافظت از کبد در رت‌های مبتلا به دیابت تأثیر گذاشته است.

تنظیم فشار خون:

در سال 2014، مطالعه‌ای بر روی رت‌های مبتلا به فشارخون کلیوی انجام شد. نتایج نشان دادند که عصاره‌های آبی و اتانولی میوه بِه دارای فعالیت ضدفشار خون بالا هستند، مشابه داروی کاپتوپریل برای درمان فشار خون بالا. این تاثیرات بعد از 4 هفته به شدت چشمگیر بوده است.

تنظیم قند خون:

در سال 2015، مطالعه‌ای انجام شد که نشان داد عصاره آبی میوه بِه می‌تواند برخی علائم مرتبط با دیابت را بهبود دهد و دارای اثرات کاهنده چربی خون، محافظ کبدی و محافظ کلیوی در رت‌های دیابتی است.

افزایش میل جنسی:

در سال 2014، نتایج مطالعه‌ای نشان داد که بعد از مصرف خوراکی عصاره هیدروالکلی میوه بِه به مدت 28 روز، میل جنسی و عملکرد جفتگیری رت‌های نر به‌میزان قابل‌توجهی افزایش یافت.

بهبود عمکرد مجاری تنفسی و ریه:

در اروپا، ترکیبی از آب لیموترش و عصاره آبی بِه به‌طور سنتی برای درمان آسم و رینیت آلرژیک (معروف به تب یونجه) مورد استفاده قرار می‌گیرد. مطالعه‌ای در سال 2011 بر اثرات ضدآلرژی این ترکیب صورت گرفت و نتایج نشان دادند که این درمان برای اختلال‌های آلرژیک موثر است.

ضد سرطان :

براساس مطالعه‌ای انجام شده در سال 2018، میوه بِه دارای میزان بالایی از ترکیبات فنولی است و برخوردار از ظرفیت آنتی‌اکسیدانی قوی می‌باشد، که استفاده از آن به عنوان منبع ترکیبات آنتی‌اکسیدانی اهمیت زیادی دارد. همچنین طبق مطالعه‌ای که در سال 2010 انجام شد، میوه بِه (پالپ یا گوشت میوه، پوست میوه و بهدانه) دارای خاصیت ضدتکثیری ویژه‌ای است که به معنای جلوگیری یا به‌تاخیر انداختن انتشار سلول‌های سرطان به بافت‌های اطراف یا سایر بخش‌های بدن است

تسکین زخم معده :

خواص بهدانه در تسکین زخم معده: در طب سنتی ایرانی، ادعا شده است که ادویه‌ها و میوه‌های خوراکی مختلف ازجمله بِه و بهدانه، اثرات محافظتی و ترمیم‌کننده بر زخم معده دارند. در سال 2013، محققین مطالعات طب نوین (پزشکی امروزی) در این زمینه را بررسی کردند و طبق نتایج تحقیقات، بهدانه می‌تواند اثربخشی‌اش بر زخم معده را از طریق دو مکانیسم عمل نشان دهد که شامل فعالیت آنتی‌اکسیدانی و فعالیت ترمیم‌کننده زخم می‌شود.

خرید دمنوش به در فروشگاه جالینوس

مواد موثره و ارزش تغذیه ای به :

مطالعات مختلف نشان داده‌اند که میوه بِه حاوی مجموعه‌ای از ترکیبات مفید از جمله پلی فنولی، اسیدهای آلی، و اسیدهای آمینه است. پلی فنول‌های بِه اغلب از هیدروکسی سینامیک اسیدها، فلاونول‌ها، و فلاوانول‌ها تشکیل شده‌اند. در مطالعات، ترکیبات فنولی شامل کلروژنیک اسید و فلاوونوئیدها به عنوان اجزای فعال این میوه معرفی شده‌اند. بر اساس یک مطالعه در سال 2005، بهدانه حاوی اسیدهای آمینه ضروری و غیرضروری است، که گلوتامیک اسید، آسپارتیک اسید، و آسپاراژین بیشترین میزان آنها را دارند. همچنین، ویتامین C و موسیلاژ نیز از اجزای فعال مهم در این میوه محسوب می‌شوند. موسیلاژ شامل سلولز، پلی ساکاریدهای محلول در آب، استرول‌ها، آلکالوییدها، تانن‌ها، ساپونین‌ها، صمغ، فنول، و ترپنوئیدها است.

به طور کلی، ترکیبات مغذی اصلی میوه بِه شامل انرژی، پروتئین، اسید، کربوهیدرات، آب، خاکستر، و فیبر بوده و محتوای عناصر معدنی آن شامل سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، آهن، فسفر، مس، روی، و منگنز است. همچنین، محتوای ویتامین در این میوه شامل ویتامین A1، B1، B2، B3، و C می‌باشد.

بیشتر بدانید :

به دلیل سفتی و طعم گَس میوه بِه، معمولاً آن را به‌صورت پخته‌شده می‌خورند. در بسیاری از نقاط دنیا از بِه برای تولید مربا، ژله، و انواع پودینگ استفاده می‌شود. همچنین، بِه در طب یونانی به سَفرجُل نیز معروف است. بر اساس یک مطالعه برروی خرگوش‌ها، استفاده موضعی از موسیلاژ (لعاب) بهدانه باعث می‌شود زخم و جراحت پوستی زودتر بهبود پیدا کند. در این مطالعه، بهدانه‌ها در آب نیمه‌گرم خیسانده و لعاب آن‌ها گرفته‌شد. قبل از استفاده از لعاب بهدانه، در مورد ایمن بودن آن برای استفاده موضعی بر روی پوست دارای جراحت با پزشکتان مشورت کنید.

حد مجاز مصرف:

یک قاشق چایخوری بهدانه را در یک فنجان آب به مدت ۶-۵ دقیقه بجوشانید تا لعاب غلیظی حاصل شود. دانه‌ها را از لعاب بهدانه جدا کنید، سپس آن را به صورت گرم میل نمایید. از جوشاندن بهدانه‌ی خرد یا پودر شده و یا جویدن آن خودداری نمایید.

بهترین زمان مصرف:

موسیلاژ (لعاب) بهدانه ممکن است میزان جذب دارویی که خورده می‌شود را در بدن کاهش دهد؛ در نتیجه می‌تواند اثربخشی آن دارو را کاهش دهد. بنابراین، حداقل یک ساعت بعد از خوردن دارو، جوشانده بهدانه را بنوشید.

عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا :

مصرف خوراکی :

• خطرات سلامتی یا عوارض جانبی به‌دنبال مصرف بِه یا بهدانه طبق دستورالعمل‌های مربوط به دوزهای درمانیِ تعیین‌شده، ثبت نشده است. درحال حاضر اطلاعات معتبر کافی برای دانستن اینکه آیا مصرف بِه یا بهدانه در دوران بارداری یا شیردهی ایمن است یا خیر، وجود ندارد. محض احتیاط در این دوران از مصرف بِه یا بهدانه پرهیز کنید.

• واکنش های حساسیت زا:

به طور کلی، هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه‌های خاصی حساسیت داشته باشد که این حساسیت باید در درجه اول توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. البته این واکنش‌های آلرژیک عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمی‌کنند و بعد از شناسایی گیاه حساسیت‌زا و قطع مصرف آن‌، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد. هیچ شرکت یا هیچ محصولی نمی‌تواند از واکنش‌های آلرژیک بدن‌های مختلف از پیش آگاهی داشته باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص هر چند به ندرت پیش می‌آید اما به هر حال ممکن است مصرف کنندگانی با آن مواجه شوند.

• تداخل دارویی:

در حال حاضر، هیچ اطلاعاتی در مورد تداخل‌های دارویی با میوه بِه یا بهدانه در دسترس نیست.

• کاربرد در طب قدیم:

بهدانه به‌طور سنتی برای درمان اسهال، دیسنتری، سرفه، گلو درد و برونشیت، یبوست و کولیک روده استفاده می‌شود. در طب یونانی نیز از بِه و یا بهدانه برای رفع بلغم، تسکین سرفه خشک، مبارزه با بیماری سل، افزایش نشاط، کاهش حرارت بدن (تب‌بُر)، قابض، ملیّن (مسهل)، تحریک میل جنسی، تقویت معده، تقویت قلب و مغز استفاده می‌کنند.