دمنوش ریز میوه های قرمز

محتویات این دمنوش شامل :

1. چای ترش
2. توت فرنگی
3. آلبالو
4. زغال اخته
5. زرشک سیاه
6. تمشک
7. کرن بری
8. ولیک

چای ترش

دمنوش خالص چای ترش  :

هیبیسکوس یا دمنوش چای ترش، که به آن چای سرخ یا چای مکّی هم می گویند، اصلیت خود را از هندوستان تا مالزی دارد و سال ها پیش به آفریقا برده شده است. این گیاه در قرن هفدهم، در برزیل کشت می‌شد و قبل از سال 1804 در گواتمالا برای مصارف غذایی کشت می‌شد. اوایل دهه 1890، دکتر وبر، آن را در فلوریدا کشت کرد، اما به دلیل یخبندان شدید، همه گیاهان از بین رفتند. دمنوش ریزمیوه های قرمز

پس از جنگ جهانی دوم، چای ترش در جنوب و مرکز فلوریدا در باغ‌های خانگی کشت می‌شد. در سال 1962، این گیاه در مصر بیشتر به دلیل مصارف دارویی کشت می‌شد تا غذایی. در سال 1971، گل‌های این گیاه در سنگال تولید و خشک می‌شدند و از آنجا به میزان 10 تا 25 تن در سال به اروپا حمل می‌شدند. امروزه این گیاه به میزان وسیعی در نواحی گرمسیری و نیمه‌گرمسیری توزیع شده است و گل آن برای تهیه‌ی مربا، نوشیدنی و چای، در مصر، ایران، تایلند و کشورهای غربی کاربرد فراوان دارد.

خواص چای ترش :

 

ضد سرطان :

آنتوسیانین‌ها می‌توانند باعث آپوپتوز سلولی در سلول‌های HL-60 (سلول‌های سرطانی خون) شوند. این مواد با اثر گذاشتن بر اکسیداسیون LDL در سلول، فعالیت آنتی‌اکسیدانی خود را اعمال می‌کنند. آنتوسیانین‌های چای ترش می‌توانند در جلوگیری از پراکسیداسیون LDL مؤثر باشند.

محققان بر اساس یافته‌های یک پژوهش (منتشر شده در ژورنال Pharmacology Biochemical) بیان کردند که اسید پروتوکاتچوئیک چای ترش، با القاء مرگ سلولی در سلول‌های لوسمیک (سرطان خون) در انسان، از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. همچنین، اثر بازدارندگی اسید پروتوکاتچوئیک بر تومور پوست موش‌های آزمایشگاهی نشان داد که این اسید قابلیت حفاظت از بدن در برابر سرطان را دارد. این تحقیق نشان داد که استفاده از اسید پروتوکاتچوئیک چای ترش بر روی سلول‌های HL-60، منجر به شکسته شدن DNA و تغییرات مورفولوژیک مرتبط با آپوپتوز در این سلول‌ها می‌شود.

بهبود عملکرد کبد :

بر اساس مقاله‌ای منتشر شده در ژورنال Natural Product Radiance، در یک پژوهش، اثر حفاظتی عصاره‌های گل خشک چای ترش در برابر تنش اکسیداتیو در هپاتوسیت‌های موش‌های صحرایی مشاهده شد. یافته‌ها نشان دادند که اسید پروتوکاتچوئیک، که ترکیب فنلی استخراج شده از هیبیسکوس و دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی است، از کبد در برابر اثر سمی القایی با t-BHP، محافظت کرد. همچنین، اثر محافظتی عصاره آبی هیبیسکوس در کبد موش‌های صحرایی در برابر اثر سمی پاراستامول گزارش شده است. همچنین، عصاره آبی-الکلی گل‌های این گیاه نیز باعث کاهش میزان پراکسیداسیون چربی در آسیب کبدی القا شده با تتراکلرید کربن شد.

ضد افسردگی :

مصرف چای ترش می‌تواند در آرام کردن اعصاب مفید باشد. محققان در یک پژوهش منتشر شده در Indian Journal of Pharmacology، به این نتیجه رسیدند که آنتوسیانین‌های موجود در چای ترش دارای خاصیت ضدافسردگی هستند. آن‌ها یکی از دلایل افسردگی را کمبود یک یا چند عدد مونوآمین (سروتونین، نورآدرنالین و دوپامین) در بدن می‌دانند. در این آزمایش، محققان اثر مثبت ضدافسردگی عصاره‌ی متانولی چای ترش بر روی موش‌های سوری را مشاهده و نتیجه‌گیری کردند که آنتوسیانین‌ها و آنتوسیانیدین‌های چای ترش از طریق سازوکارهای دوپامینرژیک، نورآدرنرژیک و سروتونرژیک (سازوکارهایی که با سه ماده‌ی دوپامین، تورآدرنالین و سروتونین در ارتباط هستند) اثر آرامش بخشی بر اعصاب دارند.

تنظیم چربی خون :

در پژوهش‌های آزمایشگاهی انجام شده، اثر چای ترش بر کاهش چربی را به بازدارندگی از اکسیداسیون LDL (کلسترول مضر) نسبت می‌دهند. در پژوهشی که روی موش‌ها و خرگوش‌هایی با سطوح بالای چربی خون انجام شد، مصرف چای ترش منجر به کاهش کلسترول، تری‌گلیسرید و LDL شد. محققان معتقدند که به دلیل وجود ترکیبات گیاهی مانند سیتوسترول و پکتین که اثر کاهنده بر کلسترول دارند، می‌توان اثر چای ترش بر کاهش کلسترول را به این ترکیبات نسبت داد. همچنین، عصاره‌ی آبی این گیاه حاوی مقادیر زیادی موسیلاژ و پکتین است. تحقیقات نشان داده‌اند که پکتین می‌تواند مقدار چربی در بافت‌ها و سرم خون را به شدت کاهش دهد.

 

تنظیم قند خون :

در پژوهشی که نتایج آن در Journal of Pharmacy منتشر شد، اثر عصاره چای ترش بر میزان قندخون موش‌های صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین بررسی شد. یافته‌های این آزمایش نشان داد که عصاره گیاه چای ترش میزان انسولین را افزایش داد و از مقدار قندخون کاست. افزایش قندخون می‌تواند منجر به تشکیل گونه‌های فعال اکسیژن شود که سبب بروز تنش اکسیداتیو و آسیب به سلول‌های بتا (سلول‌های ترشح کننده انسولین در لوزالمعده) می‌شوند.

این گونه‌های اکسیژن می‌توانند از میزان آنتی‌اکسیدان درون‌سلولی نیز کاسته شوند. آنتوسیانین‌ها که گروهی از فلاونوئیدها هستند و در چای ترش یافت می‌شوند، خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و می‌توانند این گونه‌های فعال اکسیژن را از بین ببرند. دلفینیدین-3-سمبوبیوساید، سیانیدین-3- سمبوبیوساید و دلفینیدین-3-گلوکز از آنتوسیانین‌های چای ترش هستند. در این تحقیق، مصرف عصاره چای ترش با ترمیم سلول‌های بتا در پانکراس، باعث افزایش ترشح انسولین از آنها و در نتیجه کاهش قندخون شد. همچنین، در آزمایش‌های دیگر مشاهده شده است که چای ترش با ممانعت از فعالیت آنزیم‌های دخیل در جذب کربوهیدرات، از میزان قندخون می‌کاهد.

تنظیم فشار خون :

براساس نتایج پژوهشی که در ژورنال J Ethnopharmacol منتشر شد، مصرف چای ترش در بیماران مبتلا به فشارخون بالا سبب کاهش فشارخون می‌شود. در پژوهش دیگری، مشاهده شد که مصرف این چای، اثر مثبتی بر فشارخون مبتلایان به دیابت نوع 2 داشت که فشارخونشان کمی بالا بود. با اینکه سازوکار کاهش فشارخون هنوز به اثبات نرسیده است، مطالعات زیادی اثر مستقیم چای ترش را بر دیواره‌ی رگها، سیستم عصبی سمپاتیک، کانال‌های کلسیم و مکانیزم‌های کولینرژیک (بخش‌هایی از سیستم عصبی که در عملکردشان از استیل کولین استفاده می‌کنند) و هیستامینیک و سیستم رنین-آنژیوتانسین گزارش کرده‌اند.

وجود آنتی‌اکسیدان‌ها و اثرات مدر چای ترش، از دلایل ارائه شده برای تأثیر این گیاه بر کاهش فشارخون هستند. برخی پژوهشگران، گشاد شدن رگها بر اثر مصرف چای ترش و برخی دیگر هم کاهش ضربان قلب پس از مصرف این نوشیدنی را گزارش کرده‌اند. گفته می‌شود چای ترش با مهار ACE (آنزیمی که باعث افزایش فشارخون می‌شود) یا از طریق مکانیزم‌های مربوط به نیتریک اکسید در اندوتلیوم (بافت درون پوششی) باعث کاهش فشارخون می‌شود.

تسریع کاهش وزن :

چای ترش کالری کمی دارد و مدیریت آن می‌تواند به دفع سموم و مایعات اضافی بدن کمک کند. در یک پژوهش 12 هفته‌ای که نتایج آن در ژورنال Food & Function منتشر شد، مصرف عصاره چای ترش باعث کاهش چاقی و چربی شکمی افراد چاق شد و بهبودی در آسیب کبدی نیز دیده شد. تحقیق دیگری که در ژورنال Medical Hypotheses منتشر شد، نشان داد که چای ترش می‌تواند به روش طبیعی در کاهش وزن موثر باشد.

در آزمایش‌ها، مصرف چای ترش باعث کاهش اشتها در موش‌ها شد. دلیل این کاهش بیشتر به کم شدن جذب غذا توسط بدن نسبت داده می‌شود تا چربی سوزی. محققان ترکیب فعال زیستی به نام اسید هیبیسکوس را به عنوان عاملی مسئول برای کاهش اشتها در موش‌ها معرفی کردند. ترکیبات چای ترش مانند اسید هیبیسکوس می‌توانند از فعالیت آنزیم‌های لوزالمعده جلوگیری کنند که این امر منجر به کاهش جذب پلی‌ساکاریدها و در نتیجه کاهش وزن می‌شود.

 

مواد موثره و ارزش تغذیه ای چای ترش:

اگزالیک اسید، مالیک اسید، سیتریک اسید، استئاریک اسید، پالمیتیک اسید، تارتاریک اسید، آسکوربیک اسید، آراشیدیک اسید، پروتوکاتچوئیک اسید و هیبسیتین،آنتوسیانین، دِلفینیدین، سیانیدین-3-روتینوزید، بتاکاروتن، بتاسیتوسترول، گالاکتوز، پکتین و کوئرستین.

بیشتر بدانید  :
زنان اهل تاهیتی و هاوایی گل چای ترش را به نشانه ی این که مجرد هستند، پشت گوش راستشان قرار می‏ دهند. اگر این گل پشت گوش چپ قرار گیرد، نشانه ی تأهل آنها است.

مصریان برای خنک نگه داشتن بدن در اقلیم گرم سرزمینشان، چای ترش می نوشند.

مردم سودان و مصر در نُطق های مراسم عروسی و گردهمایی های فامیلی، چای ترش می نوشند.

از روغن گل و برگ چای ترش برای تقویت رشد مو و جلوگیری از ریزش آن استفاده می شود. این روغن را پیش از استحمام روی پوست سر ماساژ می دهند.

حد مجاز مصرف :

برای دمنوش: 1.5 گرم چای ترش خرد شده.

برای فشار خون بالا: چای ترش تهیه شده با 1.25-2 گرم یا 150 (میلی‌گرم بر کیلوگرم) چای ترش در 150 تا 500 میلی‌لیتر آب جوش برای فشار خون بالا استفاده شده است. این دمنوش به مدت 30-10 دقیقه دم گذاشته و روزانه 1 تا 3 مرتبه به مدت 2-6 هفته نوشیده شد.

بهترین زمان مصرف :

صبح یک بار یا درطی روز دوبار، با فاصله‏‌ی هشت ساعت.

 

عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا :

درمصرف خوراکی، هیچگونه خطرات سلامت یا عوارض جانبی در ارتباط با مصرف مناسب دوزهای درمانی تعیین شده شناخته نشده است. اما در بارداری و شیردهی، مصرفی خوراکی چای ترش به عنوان دارو ناایمن به نظر می‌رسد. امکان وجود عوارض جانبی نادر از جمله ناراحتی یا درد معده موقت، نفخ، یبوست، حالت تهوع، ادرار دردناک، سردرد، زنگ گوش یا لرزش وجود دارد.

در صورت دیابت، مصرف چای ترش ممکن است سطوح قند خون را کاهش دهد و نیاز به تنظیم دوز داروهای دیابت توسط پزشک ممکن است باشد. همچنین، افراد با فشار خون پایین باید در نظر داشته باشند که مصرف چای ترش ممکن است فشار خون را بیش از حد کاهش دهد.

قبل از جراحی، مصرف چای ترش باید حداقل ۲ هفته قبل از عمل متوقف شود، زیرا ممکن است بر سطوح فند خون اثرگذار باشد و کنترل قند خون در طول و بعد از جراحی دشوار شود.

در مورد واکنش‌های حساسیت زا، هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه‌های خاصیت حساسیت داشته باشد. این واکنش‌های آلرژیک باید ابتدا توسط فرد خود و سپس توسط پزشک شناسایی شود. هرچند این واکنش‌ها عوارض مزمن یا حاد ایجاد نمی‌کنند و پس از شناسایی گیاه حساسیت‌زا و قطع مصرف آن، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.

 

تداخل دارویی  :

استامینوفن

 

کاربرد در طب قدیم :

در طب سنتی، چای ترش به عنوان درمانی برای فشارخون بالا، بیماری های کبد و تب مورد استفاده قرار می گرفته است. در طب سنتیِ آفریقا، این گیاه برای درمان سرفه و گلودرد، و همچنین به عنوان آنتی باکتری، مدر، ضد اسپاسم و درمان زرداب و صفرا استفاده می شود. همچنین، در طب سنتی تایلند، چای ترش برای درمان سنگ کلیه مورد استفاده قرار می گیرد. از گل های این گیاه نیز به عنوان درمانی برای سرماخوردگی، بی اشتهایی و به عنوان مدر و ملین استفاده می شود. همچنین، در طب چینی از چای ترش برای درمان دمل، تورم، التهاب پوستی و زونا استفاده می شود.

 

 

توت فرنگی

خواص و فواید توت فرنگی

غنی از مواد مغذی

توت فرنگی‌ها منبعی غنی از مواد مغذی ضروری هستند، از جمله ویتامین‌ها (ویتامین C، فولات)، مواد معدنی (منگنز، پتاسیم) و فیبر غذایی. این مواد مغذی از عملکردهای مختلف بدن، از جمله سلامت ایمنی تا فرآیندهای متابولیک حمایت می‌کنند. دمنوش ریزمیوه های قرمز

سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها

مانند چای سیاه، توت فرنگی‌ها نیز غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند، به ویژه ویتامین C و پلی‌فنول‌هایی مانند آنتوسیانین‌ها و اسید الاژیک. این آنتی‌اکسیدان‌ها به محافظت از بدن در برابر استرس اکسیداتیو، التهاب و بیماری‌های مزمن مختلف کمک می‌کنند.

ترویج سلامت قلب

توت فرنگی‌ها حاوی ترکیباتی هستند که برای سلامت قلب مفید هستند. آنتی‌اکسیدان‌ها و فیتوکمیکال‌های موجود در توت فرنگی‌ها می‌توانند به کاهش التهاب، کاهش فشار خون، بهبود سطح کلسترول و حمایت از عملکرد کلی قلبی‌عروقی کمک کنند.

حمایت از سلامت پوست

محتوای بالای ویتامین C در توت فرنگی‌ها تولید کلاژن را ترویج می‌دهد که برای داشتن پوستی سالم و جوان ضروری است. علاوه بر این، آنتی‌اکسیدان‌های موجود در توت فرنگی‌ها می‌توانند به محافظت از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از اشعه UV و آلاینده‌های محیطی کمک کنند.

کمک به مدیریت وزن

توت فرنگی‌ها کم‌کالری اما پر فیبر هستند، که آنها را به یک انتخاب عالی برای مدیریت وزن تبدیل می‌کند. محتوای فیبر به افزایش سیری کمک می‌کند و در نتیجه کل مصرف کالری را کاهش می‌دهد، در حالی که شیرینی طبیعی توت فرنگی‌ها میل به شیرینی را بدون اضافه کردن کالری بیش از حد برطرف می‌کند.

آلبالو :

آلبالو با نام علمی Prunus cerasus، گونه‌ای از جنس Prunus و متعلق به خانواده گلسرخیان است. این گیاه بومی کوه‌های قفقاز بوده و احتمال می‌رود پرندگان بذر آن را به دیگر نقاط دنیا از جمله اروپا منتقل کرده باشند. برخی معتقدند که آلبالو بومی مناطق شرقی اروپا است. پایه‌های بذری نوع گیزلا و مازارد از جنس Prunus به طور گسترده در سراسر اروپا و شمال آمریکا پراکنده شده‌اند.

آلبالو در ایران بسیار محبوب بوده و رومی‌ها برای نخستین بار این میوه را مدتی پیش از قرن اول میلادی به انگلستان وارد کردند. در قرن شانزدهم میلادی، هنری هشتم کشت آلبالو را در انگلستان رواج داد. مهاجران انگلیسی نخستین بار در سال 1629 میلادی بذر درخت آلبالو را به آمریکا آوردند. پس از آن، فرانسوی‌ها هسته‌های آلبالو را از نرماندی، منطقه‌ای در شمال غرب فرانسه، به آمریکا برده و در امتداد رودخانه سن‌لوران کاشتند. درختان آلبالو بخش بزرگی از باغ‌های مهاجران فرانسوی در شهرهایی مانند دیترویت و وینسنس را به خود اختصاص می‌دادند

خواص آلبالو( دمنوش ریزمیوه های قرمز) :

تنظیم فشار خون

در پژوهشی که در مجله آمریکایی تغذیه بالینی منتشر شده، تأثیر مصرف کنسانتره آب آلبالو بر 15 فرد با فشار خون بالا مورد بررسی قرار گرفت. فشار خون این افراد حداقل 130/90 میلی‌متر جیوه بود. مصرف 60 میلی‌لیتر (1.4 فنجان) کنسانتره آلبالو پس از 3 ساعت، فشار خون این افراد را تا 7 درصد کاهش داد. تحقیقات قبلی نیز نشان داده بودند که کاهش فشار خون در افراد مبتلا به پرفشاری خون، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی و سکته را به ترتیب 23 و 38 درصد کاهش می‌دهد.

ضد سرطان

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که ترکیبات پریلیل الکل، لیمونن و اسید الاژیک موجود در آلبالو، بدن را در برابر سرطان‌های سینه، ریه، کبد، پوست و روده بزرگ محافظت می‌کنند. یافته‌های پژوهشی که در سال 2003 در نشریه Cancer Letters منتشر شده است، نشان می‌دهد آنتوسیانین‌های آلبالو رشد تومور روده در موش‌ها را مهار می‌کنند. این ترکیبات همچنین رشد سلول‌های سرطانی در برخی از انواع سرطان‌های روده انسان را در شرایط آزمایشگاهی مهار می‌کنند. بنابراین، مصرف آلبالو خطر ابتلا به سرطان‌ها، به‌ویژه سرطان روده، را کاهش می‌دهد.

بهبود عملکرد قلب و عروق

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کوئرستین موجود در آلبالو با از بین بردن رادیکال‌های آزاد، مانع از آسیب اکسیداتیو و اکسید شدن لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) می‌شود. اکسید شدن LDL منجر به تشکیل پلاک در شریان‌ها و در نهایت به بیماری‌های قلبی و سکته می‌انجامد. مطالعه‌ای که در سال 2006 در مجله آمریکایی فیزیولوژی منتشر شده، نشان می‌دهد که مصرف 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم و 30 میلی‌گرم بر کیلوگرم عصاره آلبالو به طور چشمگیری عملکرد قلب (از جمله جریان خون و فشار خون) در موش‌های صحرایی را بهبود می‌بخشد.

براساس پژوهش دیگری که در سال 1385 در مجله دیابت و متابولیسم ایران منتشر شد، تأثیر مصرف آلبالو بر کاهش برخی عوامل خطرساز بیماری‌های قلبی عروقی در 16 زن مبتلا به دیابت نوع 2 بررسی شد. این افراد به مدت 6 هفته کنسانتره آب آلبالو مصرف کردند. وزن بدن، چربی‌های خون و سطح فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در شروع و پایان مطالعه اندازه‌گیری شد. یافته‌های این پژوهش نشان داد که در پایان آزمایش، مقادیر وزن، کلسترول تام، کلسترول LDL و فشار خون سیستولیک و دیاستولیک به طور معنی‌داری کاهش یافتند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که مصرف آب آلبالو به بهبود عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 کمک می‌کند.

کاهش التهاب مفاصل

پژوهشی منتشر شده در مجله Science Daily در سال 1999 نشان می‌دهد که آنتوسیانین و کوئرستین موجود در آلبالو همانند ایبوپروفن و سایر داروهای ضد التهابی، از ترشح آنزیم‌های التهابی سیکلواکسیژناز 1 و 2 جلوگیری می‌کنند.

پژوهش دیگری نشان می‌دهد که آنتی‌اکسیدان‌های آلبالو با کاهش سطح نیتریک اکساید به درمان التهاب در مفاصل کمک می‌کنند. در دانشگاه بوستون، پژوهشی برای بررسی اثر آلبالو بر بیماری نقرس روی 633 فرد در طی یک سال انجام شد. نتایج این مطالعه نشان داد که مصرف آلبالو در یک دوره دو روزه، خطر ابتلا به این بیماری را 35 درصد کاهش می‌دهد. همچنین، زمانی که آلبالو با داروی آلوپورینول (دارویی برای درمان نقرس) ترکیب شد، خطر ابتلا به این بیماری را تا 75 درصد کاهش داد. آنتی‌اکسیدان‌های آلبالو میزان پروتئین C در جریان خون را کاهش می‌دهند و به این ترتیب به درمان التهاب در بدن کمک می‌کنند. پروتئین C در کبد سنتز شده و در مواقع بروز التهاب و روماتیسم در خون افزایش می‌یابد.

تنظیم قند خون

پژوهشی در دانشگاه میشیگان نشان می‌دهد که آنتوسیانین‌های آلبالو تولید انسولین را تا 50 درصد افزایش می‌دهند. پژوهش دیگری به منظور بررسی اثر آنتوسیانین‌های آلبالو در کنترل قند خون در نمونه‌های دیابتی انجام شد. این مطالعه، اثر مصرف خوراکی آب آلبالو بر سطح شاخص‌های قند خون زنان مبتلا به دیابت نوع 2 بررسی شد.

در این تحقیق، 17 بیمار دیابتی نوع 2 به مدت 6 هفته روزانه 240 گرم آب آلبالوی طبیعی مصرف کردند. در پایان مطالعه، قند خون و فشار خون سیستولیک و دیاستولیک کاهش یافت. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که مصرف آب آلبالو قند خون را کاهش می‌دهد، بنابراین به بیماران دیابتی نوع 2 توصیه می‌شود این میوه را مصرف کنند.

بهبود کیفیت خواب

مصرف آب آلبالو پیش از خواب، زمان کلی خواب و کیفیت آن را افزایش می‌دهد. ملاتونین موجود در آلبالو ساعت زیستی بدن و چرخه خواب و بیداری را تنظیم می‌کند. در پژوهشی، اثرات خواب‌آور آلبالو بر بدن انسان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که مصرف آب آلبالو در صبح و شب به بهبود کیفیت خواب کمک می‌کند. پژوهشگران دانشگاه پنسیلوانیا و روچستر عادات خواب 15 فرد بزرگسال را که به مدت 2 هفته روزی 2 بار آب آلبالو مصرف می‌کردند، بررسی کردند. نتایج نشان داد که مصرف آلبالو به طور چشمگیری به درمان بی‌خوابی و افزایش کیفیت خواب کمک می‌کند.

در یک مطالعه تصادفی دوسوکور، تأثیر مصرف آلبالو بر کیفیت خواب بررسی شد. در این پژوهش، 20 داوطلب به مدت 7 روز آب آلبالو مصرف کردند. نمونه‌های ادرار این افراد جمع‌آوری و مقدار سولفاتوکسی ملاتونین (متابولیت عمده ملاتونین) بررسی شد. نتایج نشان داد که مصرف آلبالو، محتوای کل ملاتونین (هورمون تنظیم خواب و بیداری) را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد و در نتیجه باعث افزایش زمان و بهبود کیفیت خواب می‌شود.

افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی

در یک پژوهش بالینی که برای نخستین بار در دانشگاه میشیگان خاصیت آنتی‌اکسیدانی آلبالو را در بدن انسان آزمایش کرد، 12 فرد بین 18 تا 25 سال به طور تصادفی یک و نیم تا سه فنجان آلبالو مصرف کردند. پس از مصرف، خون و ادرار این داوطلبان مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد که 12 ساعت پس از مصرف آلبالو، فعالیت‌های آنتی‌اکسیدانی در بدن این افراد افزایش یافت. همچنین، پژوهشی که در سال 2002 در مجله تغذیه منتشر شده است، نشان می‌دهد که آنتی‌اکسیدان‌های موجود در آلبالو نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارند.

مواد موثره و ارزش تغذیه ای آلبالو

فلاوان-3-اُل‌ها، آنتوسیانین‌ها (سیانیدین-3-گلوکوزیل روتینوزید، سیانیدین-3- روتینوزید، سیانیدین-3-سوفوروزید، سیانیدین-3-گلوکوزید)، هیدروکسی سینامیک اسیدها، اولئیک اسید، لینولئیک اسید، پالمیتیک اسید، استئاریک اسید.

بیشتر بدانید :

نام انگلیسی میوه آلبالو (Cherry) از نام شهری در ترکیه به نام کراسوس (Cerasus) گرفته شده است

درختان آلبالو در 27 کشور جهان، در مساحتی به وسعت 613 هزار هکتار کشت و پرورش می‌شوند

رومیان در هنگام پیروزی و جشن این میوه را روی میز پذیرایی خود قرار می‌دادند. دمنوش ریزمیوه های قرمز

حد مجاز مصرف :

دوز مناسب مصرف آلبالو به عواملی مانند سن، وضعیت سلامتی و سایر عوامل بستگی دارد. در حال حاضر، اطلاعات علمی کافی برای تعیین دقیق دوز مناسب آلبالو وجود ندارد. به یاد داشته باشید که محصولات طبیعی همیشه ایمن نیستند و رعایت حد مجاز مصرف آن‌ها اهمیت دارد. هنگام مصرف این مواد به دستورالعمل روی برچسب محصول توجه کنید و در صورت داشتن بیماری یا عارضه خاص، پیش از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.

بهترین زمان مصرف :

2 ساعت قبل یا بعد از غذا.

عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا

مصرف خوراکی آلبالو تاکنون هیچ عارضه‌ی جانبی خاصی گزارش نشده است.

برای زنان باردار و شیرده، مصرف خوراکی معمولی آلبالو به‌صورت غذایی ایمن است. با این حال، ایمنی مصرف میوه و ساقه‌های آلبالو و همچنین مکمل‌های غذایی حاوی ساقه آلبالو در مقادیر دارویی ناشناخته است.

افراد حساس به گیلاس باید از مصرف محصولات آلبالو پرهیز کنند.

هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه‌های خاصی حساسیت داشته باشد، اما این حساسیت باید در درجه اول توسط فرد خود و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. این واکنش‌های آلرژیک عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمی‌کنند و پس از شناسایی گیاه حساسیت‌زا و قطع مصرف آن، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.

هیچ شرکت یا محصولی نمی‌تواند از واکنش‌های آلرژیک بدن‌های مختلف پیش‌آگاهی داشته باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص هرچند به ندرت پیش می‌آید، اما ممکن است مصرف کنندگانی با آن مواجه شوند.

 

کاربرد در طب قدیم :

آلبالو طبیعتاً سرد و خشک است و به طور سنتی برای درمان بیماری‌های سنگ کلیه و مثانه، و همچنین التیام زخم‌های مجاری ادرار استفاده می‌شود. این میوه مسکن تشنگی است و شربت آن بهترین دارو برای کاهش عطش زیاد می‌باشد. آلبالو، صفرا بر، ضد حالت تهوع و ضد سنگ کلیه نیز محسوب می‌شود. همچنین شربت آلبالو برای کاهش تب نیز مفید است.

 

زغال اخته و زرشک سیاه :

زرشک، که به خانواده Berberidaceae تعلق دارد، شامل حدود 650 گونه مختلف است. (1) گونه‌های گوناگون زرشک در مناطقی از جهان مانند ایران، چین، آسیای میانه و بسیاری از کشورهای اروپایی، آفریقایی و آمریکایی شناخته شده‌اند. (2) در میان این گونه‌ها، دو نوع زرشک پلویی یا معمولی (Berberis vulgaris) و زرشک آبی یا سیاه (Berberis integerrima) در ایران بسیار معروف هستند. زرشک سیاه یک درختچه خاردار با چوب‌های زرد و برگ‌های بیضی متمایل به کشیده است که میوه‌های کوچک، قرمز و بیضوی با دو یا سه هسته کشیده دارد. (1) پیدایش زرشک احتمالاً به پیش از دوره پالئوسن (Palaeocene) در آسیای شرقی بازمی‌گردد.

این جنس دارای دو مرکز تنوع است: آسیا (یا اوراسیا) و آمریکای جنوبی. زرشک معمولی منشأ آسیایی دارد و به احتمال زیاد از کوه‌های آسیای میانه و غربی سرچشمه گرفته است. در برخی از مناطق، مانند ایالات متحده، این گیاه به عنوان یک علف هرز مهاجم و مضر تلقی می‌شود. زرشک آبی در بسیاری از مناطق ایران پراکنده است و همچنین در ازبکستان، قرقیزستان، قزاقستان، تاجیکستان، عراق، ترکیه، ترکمنستان، افغانستان، پاکستان، کشمیر و شمال غرب چین یافت می‌شود. (3) نام زرشک از کلمه عربی گرفته شده که به معنای یک پوسته یا صدف است و بسیاری از نویسندگان بر این باورند که این نام به دلیل شباهت برگ‌های زرشک به قسمت داخلی براق و جلادار پوست صدف انتخاب شده است. تصور می‌شود که نام زرشک اولین بار توسط ابن رشد، نویسنده عرب در زمینه داروها، به این میوه اطلاق شده است.

خواص زرشک سیاه :

ضد درد :

زرشک دارای خاصیت ضد درد است. تحقیقات نشان می‌دهند که تزریق عصاره زرشک باعث افزایش خروج پتاسیم از سلول‌ها می‌شود، که این ممکن است مکانیسم عمل ضد دردی آن را توضیح دهد.

ضد میکروب :

یافته‌های یک آزمایش نشان داد که عصاره آبی میوه زرشک در شرایط درون شیشه‌ای (in vitro) دارای خواص آنتی‌اکسیدان و آنتی‌باکتریال است. محققان نشان دادند که این خواص به بربرین موجود در زرشک مربوط می‌شود. بر اساس گزارش‌ها، مکانیسم اثر ضد باکتریایی بربرین می‌تواند شامل بازدارندگی از همانندسازی DNA، رونویسی RNA، و بیوسنتز پروتئین باشد. تخریب دیواره سلولی و خروج یون‌های کلسیم و پتاسیم از سلول نیز می‌تواند مکانیسم دیگری برای اثرات ضد میکروبی زرشک باشد. دمنوش ریزمیوه های قرمز

در مطالعه‌ای بر روی استافیلوکوکوس اورئوس، مشاهده شد که عصاره میوه زرشک آبی فعالیت ضد باکتری داروی آمپی‌سیلین را از طریق ترکیب فعال 1-متیل مالات افزایش می‌دهد. در سال 2009، افزایش فعالیت ضد باکتری زرشک در برابر استافیلوکوکوس اورئوس بررسی شد و نتایج آن در مجله Phytotherapy Research منتشر گردید. عصاره اتانولی میوه و ترکیب 1-متیل مالات زرشک هر دو فعالیت ضدباکتری آمپی‌سیلین را افزایش دادند.

همچنین در سال 2011، بربرین و بربروبین به همراه 9 ترکیب جایگزین مشتق شده از زرشک برای فعالیت ضد ویروس‌های نقص ایمنی انسانی (HIV) مورد ارزیابی قرار گرفتند و نتایج آن در مجله European Journal of Medicinal Chemistry منتشر شد. بربرین فعال‌ترین ترکیب در برابر ویروس HIV-1 NL4.3 در رده‌های سلولی CEM-GFP (سلول‌هایی برای نظارت بر عفونت ناشی از ویروس ایدز) بود.

افزایش فعالیت آنتی اکسیدانی :

ترکیبات فنلی موجود در زرشک دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی هستند. فعالیت ضد سرطانی عصاره میوه زرشک با استفاده از آزمون MTT (آزمونی که پاسخ سلول‌ها به عوامل خارجی را نشان می‌دهد) بر روی نوعی سلول سرطانی انسان اثبات شده است.

بهبود عملکرد قلب و عروق :

بر اساس یافته‌های پژوهشی که در مجله‌ی DARU Journal of Pharmaceutical Sciences منتشر شده، استفاده از عصاره زرشک تأثیر بسیار قوی بر انقباض‌پذیری قلب خرگوش‌ها دارد. در این مطالعه، عصاره زرشک باعث فعال شدن کانال کلسیم در قلب شد. مطالعات اخیر اثرات مثبت بربرین و مشتقات آن را بر قلب و عروق نشان داده‌اند؛ از جمله فعالیت ضد آریتمی (غیر طبیعی بودن ریتم قلب)، بهبود نارسایی قلب و گشاد‌کنندگی عروق.

بهبود عملکرد کبد :

در پژوهشی، اثر بربرین بر بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی بررسی شد و نتایج نشان داد که ترکیبات بربرین توانستند بیماری کبد چرب غیر الکلی و اختلالات متابولیکی مربوط به آن را بهبود بخشند. بهبود این بیماری احتمالاً به دلیل تنظیم مستقیم متابولیسم لیپیدهای کبدی توسط بربرین است.

در تحقیق دیگری، اثر عصاره آبی میوه زرشک و داروی ضد چربی لواستاتین در کاهش میزان آنزیم‌های شاخص کبدی در سرم موش‌های آزمایشگاهی بررسی شد. یافته‌ها نشان دادند که کارایی میوه زرشک در کاهش آنزیم‌های کبدی موش‌های دارای فشار خون بالا مشابه داروی لواستاتین است و با توجه به عوارض جانبی کمتر، استفاده از آن در رژیم‌های درمانی توصیه می‌شود.

تنظیم کلسترول خون :

در مطالعه‌ای، اثر عصاره آبی میوه زرشک بر بیمارانی با سطح کلسترول و فشار خون بالا بررسی شد. نتایج نشان داد که این عصاره می‌تواند نقش مهمی در کاهش کلسترول و تری‌گلیسرید خون بیماران داشته باشد. اثر زرشک بر کاهش کلسترول به ترکیب بربرین موجود در آن نسبت داده می‌شود. گزارش شده است که بربرین با سازوکاری متفاوت از داروهای استاتینی، کلسترول را کاهش می‌دهد و در صورت ترکیب با استاتین‌ها، سطح کلسترول بهتری را کنترل می‌کند. براساس یافته‌های محققان، بربرین تولید نوعی گیرنده پروتئینی در کبد را افزایش می‌دهد که با کلسترول باند شده و آن را دفع می‌کند.

تنظیم قند خون :

برای بررسی اثر بربرین طبیعی بر بیماران دیابتی نوع 2 مبتلا به دیس‌لیپیدمی (مقدار غیرطبیعی لیپیدها مانند تری‌گلیسریدها، کلسترول و یا فسفولیپیدها در خون)، آزمایشی انجام شد. بر اساس یافته‌های این پژوهش که در مجله The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism منتشر شده است، بربرین در درمان دیابت نوع 2 و دیس‌لیپیدمی مؤثر و بی‌خطر است. بربرین می‌تواند به طور مؤثری از فعالیت سوکراز و مالتاز (آنزیم‌هایی که قندها را به قند‌های ساده‌تر می‌شکنند) جلوگیری کند و اثر آن مشابه آکاربوز (پایین‌آورنده‌ی قند خون) در سلول‌های روده‌ای است، و احتمالاً مانع فعالیت آلفا-گلوکوزیداز می‌شود تا از جذب گلوکز جلوگیری کند.

در تحقیق دیگری، بربرین موجود در زرشک باعث افزایش حساسیت به انسولین در موش‌های دریافت‌کننده‌ی رژیم پرچرب شد و عملکردی شبیه به متفورمین (داروی کاهنده‌ی قند خون) داشت.

در پژوهشی که نتایج آن در مجله Journal of Medicinal Plants منتشر شد، عصاره زرشک باعث کاهش قند خون در رت‌های دیابتی شد. عملکرد اصلی بربرین در تنظیم گلوکز و لیپید خون، شامل مهار عملکرد میتوکندری و آلفا-گلیکوزیداز، تحریک گلیکولیز (تجزیه گلوکز) و فعال‌سازی مسیر پروتئین کیناز فعال‌شده با آدنوزین مونوفسفات (AMPK) است. همچنین، بر اساس تحقیقات اخیر، در بیماران دیابتی نوع 2، حساسیت به انسولین در حضور بربرین افزایش یافته است.

ضد التهاب :

در تحقیقی، عصاره‌ی الکلی میوه‌ی زرشک موفق به کاهش التهاب حاد حاصل از تزریق فرمالین و استیک اسید در موش‌های آزمایشگاهی شد. این عصاره قادر به کنترل فعالیت واسطه‌های درگیر در التهاب است و اثر ضدالتهابی بربرین در التهاب حاد و مزمن نیز در پژوهش‌ها ثابت شده است.

ضد سرطان :

در سال 2011، بر اساس یک مطالعه منتشر شده در مجله European Journal of Pharmacology، فعالیت مهاری بربرین در سلول‌های سرطانی مثانه رده BIU-87 و T24 بررسی شد، که نتایج آن نشان داد بربرین قادر به مهار تکثیر سلولی و القاء توقف چرخه سلولی و آپوپتوز در این سلول‌هاست. اثر بازدارندگی زرشک بر رشد سلول‌های سرطانی سینه و ریه نیز گزارش شده است. همچنین، براساس یک تحقیق در ژورنال Complementary and Alternative Medicine، عصاره‌ی اتانولی زرشک توانست بیان P53 را افزایش داده و این موضوع نشان دهنده‌ی توانایی این عصاره در ایجاد مرگ سلول‌های سرطانی باشد، به علاوه، فعالیت آنتی اکسیدانی زرشک می‌تواند در افزایش کارایی این عصاره در کشتن سلول‌های سرطانی و حفاظت از سلول‌های طبیعی نقش داشته باشد.

تنظیم فشار خون :

در یک تحقیق، مشاهده شد که عصاره‌ی آبی زرشک توانایی کاهش فشار خون بیماران مبتلا به فشار خون متوسط را داشته است. این اثر به دلیل حضور بربرین است، که از طریق تأثیر بر آندوتلیوم (لایه‌ی داخلی رگ) دیواره‌ی سرخرگ و انبساط رگ‌ها باعث کاهش فشار خون می‌شود. همچنین، بربرین، بربامین، هیدروکسی آکانتین و تتراندرین موجود در میوه‌ی زرشک از طریق مسدود کردن کانال‌های کلسیمی باعث کاهش فشار خون می‌شوند. اکسی اکانتین هم، یک ضد آدرنالین و گشادکننده‌ی عروق است.

تسریع کاهش وزن :

( دمنوش ریزمیوه های قرمز) در تحقیقات اخیر، نشان داده شده است که آلکالوئید بربرین، که یک ترکیب فعال در چندین گونه از جنس Berberis است، دارای فعالیت‌های دارویی و اثرات مثبت بر عوامل خطر ابتلا به چاقی و سندرم متابولیک می‌باشد. بربرین تمایز آدیپوسیت را کاهش می‌دهد و باعث کاهش چاقی می‌شود. این ترکیب می‌تواند با تأثیر بر آندوتلیوم دیواره سرخرگ و انبساط رگ‌ها، فشار خون را کاهش دهد. همچنین، بربرین به همراه بربامین، هیدروکسی آکانتین و تتراندرین، که در میوه‌ی زرشک یافت می‌شوند، از طریق مسدود کردن کانال‌های کلسیمی، به کاهش فشار خون کمک می‌کنند. اکسی‌اکانتین نیز، به عنوان یک ضد آدرنالین و گشادکننده‌ی عروق، در این فرآیند نقش دارد.

برخلاف اثرات آن در شرایط خارج از بدن موجود زنده که دارای اثرات ضدآدیپوژنزی است، عملکرد بربرین در شرایط درون بدن موجود زنده کمتر است. در یک مطالعه، اثرات ضدچاقی بربرین در موش‌های تغذیه شده با رژیم غذایی پرچرب با تمرکز بر آدیپوژنز در بافت چربی اپیدیدرمال ارزیابی شد. نتایج نشان داد که مصرف بربرین باعث کاهش معنی‌دار وزن و وزن بافت چربی در موش‌های تحقیقاتی شده است و سطوح تری‌گلیسرید سرم نیز به طور چشمگیری کمتر از موش‌های کنترل شده بود. این مطالعه نشان می‌دهد که بربرین ممکن است به دلیل مهار آدیپوژنز، دارای اثر ضدچاقی باشد.

مواد موثره و ارزش تغذیه ای زرشک سیاه

میوه زرشک حاوی ترکیبات فعال زیستی مانند بربرین، بربامین، پالماتین، اکسی اکانتین، مالیک اسید، آسکوربیک اسید، کافئیک اسید، اورسولیک اسید، کومارین، بتاکاروتن و تانن است.

بیشتر بدانید :

تاریخچه کشت زرشک در ایران به دو قرن پیش باز می‌گردد. بیش از 95 درصد از محصول زرشک در استان خراسان تولید می‌شود. مصریان باستان از زرشک به همراه دانه‌های رازیانه برای جلوگیری از طاعون استفاده می‌کردند.

حد مجاز مصرف :

مقدار توصیه شده برای مصرف زرشک، دو گرم در روز است. همچنین، دوز استاندارد برای بربرین بین 900 تا 2000 میلی‌گرم در روز است که باید بین سه تا چهار وعده مصرف شود.

بهترین زمان مصرف :

1 تا 2 ساعت قبل یا بعد از غذا.

عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا

مصرف زرشک در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود، زیرا بربرین موجود در زرشک ممکن است به کودک از طریق شیر مادر منتقل شود و باعث آسیب مغزی در نوزادان شود.

در نوجوانان سنین ۱۲-۱۷ سال، مصرف خوراکی زرشک به مدت ۴ هفته به نظر می‌رسد ایمن باشد، اما برای نوزادان تازه متولد شده احتمالاً ناامن است. برای این دسته از کودکان، مصرف زرشک که حاوی بربرین است، می‌تواند باعث آسیب مغزی شود، به خصوص اگر زرشک به همراه دانه‌های رازیانه مصرف شود.

بربرین موجود در زرشک ممکن است لخته شدن خون را آهسته کند و خطر خونریزی را افزایش دهد، بنابراین افراد مبتلا به اختلالات خونریزی باید از مصرف زرشک خودداری کنند.

بربرین همچنین می‌تواند سطوح قند خون را کاهش دهد، بنابراین افراد مبتلا به دیابت باید در مصرف زرشک خود دقت کنند و علائم قند خون پایین را در نظر بگیرند.

در افرادی که فشار خون پایین دارند، مصرف زرشک ممکن است فشار خون را بیش از حد پایین آورد. دمنوش ریزمیوه های قرمز

برای افرادی که نیاز به جراحی دارند، مصرف زرشک حداقل ۲ هفته قبل از جراحی باید متوقف شود.

همچنین، واکنش‌های آلرژیک به زرشک در برخی افراد ممکن است رخ دهد، بنابراین اگر علائم حساسیت ناشی از مصرف زرشک را تجربه می‌کنید، باید مصرف آن را قطع کنید و به پزشک مراجعه کنید

تداخل دارویی  :

سیکلوسپورین

داروهای تجزیه شونده با آنزیم کبدی

کاربرد در طب قدیمی :

در طب سنتی ایران، گزارش شده است که گیاه زرشک دارای خصوصیاتی همچون اثرات ضدباکتری، تب بر، تسکین خارش، ضدفشار خون بالا و ضدآرتروز در قسمت‌های مختلف آن است. همچنین، از زرشک در طب سنتی برای درمان فشار خون بالا، تب، بیماری‌های کلیوی، اسهال و سوءهاضمه استفاده می‌شود.

تمشک :

نام علمی تمشک Rubus fruticus است که به خانواده گلسرخیان تعلق دارد. این گیاه ریشه‌های خود را در دوران پیش از تاریخ دارد و اعتقاد بر این است که نخستین بار در مناطقی از شرق آسیا رشد کرده است. شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که ساکنان غارهای پارینه سنگی، تمشک را می‌خوردند و در دوران‌های مختلف بخشی از رژیم غذایی انسان بوده است. احتمال می‌رود که این گیاه توسط مهاجران یا حیوانات به نقاط مختلف دنیا منتقل شده باشد.

بر اساس مستنداتی که پالادیوس (نخستین اسقف مسیحیان ایرلند) ثبت کرده است، تمشک تا قرن چهارم پیش از میلاد به دلایلی کشت و مصرف نمی‌شد. این میوه در دوره‌ی هلنی (از قرن سوم پیش از میلاد تا قرن نخست میلادی) در اساطیر یونان نماد باروری بود. در داستان‌های یونانی آمده است که تمشک ابتدا سفید بود اما دایه‌ی زئوس با فرو کردن خار به انگشت خود، این میوه را با خون رنگ می‌کند. از آن پس، تمشک قرمز رنگ می‌شود. در قرون وسطی، تمشک میوه‌ی محبوب مردم بود به گونه‌ای که آب تمشک را در آثار هنری همچون رنگ استفاده می‌کردند. نخستین بار در قرن سیزدهم میلادی، شاه ادوارد اول مردم را به کشت تمشک در سراسر انگلستان تشویق کرد و تمشک توسط مهاجران اروپایی به آمریکا وارد شد.

خواص تمشک :

ضد سرطان :

مطالعات دکتر دانیل نیکسون از موسسه‌ی سرطان آمریکا نشان می‌دهد که اسید الاژیک تمشک، می‌تواند از بروز سرطان جلوگیری کند. این پژوهش نشان می‌دهد که یک فنجان تمشک حاوی حدود 40 میلی‌گرم اسید الاژیک است. افزایش غلظت این اسید در بدن منجر به از بین رفتن رشد سلول‌های سرطانی از طریق فرآیند آپوپتوز (مرگ سلولی) می‌شود. این فرآیند بدون آسیب رساندن به سلول‌های طبیعی بدن، به طور چشمگیری مانع از رشد و گسترش سلول‌های سرطانی است. این یافته‌ها نشان می‌دهد که تمشک می‌تواند از ایجاد سرطان‌های روده‌ی بزرگ، سینه، پوست، پروستات، مری و لوزالمعده جلوگیری کند. الاژیک اسید با از بین بردن رادیکال‌های آزاد از بدن در برابر سرطان‌های مختلف محافظت می‌کند.

ضد میکروب :

یک پژوهش invivo برای ارزیابی آثار آنتی‌باکتریایی عصاره‌ی الکلی تمشک در دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شد. نتایج نشان داد که عصاره‌ی تمشک، بر دو سویه‌ی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس و لیستریا و قارچ کاندیدا تأثیرگذار بود. بنابراین، عصاره‌ی الکلی تمشک، تأثیر ضدباکتری و ضدقارچی قوی از خود نشان داده است. استفاده از این گیاه در غلظت‌های بالاتر و با روش‌های دیگر عصاره‌گیری، آثار آن را روشن‌تر خواهد کرد. با توجه به آثار ضدمیکروبی این گیاه بر باکتری‌ها، می‌توان آن را در فرآورده‌های ضدمیکروبی در صنایع داروسازی و غذایی به کار برد.

تنظیم قند خون :

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که دو ترکیب Rheosmin و Tiliroside موجود در تمشک برای افراد مبتلا به قند خون مفید است. Tiliroside تولید آدیپونکتین را در بدن تحریک می‌کند. آدیپونکتین نقش مهمی در حفظ قند و سطح انسولین در بیماران دیابت نوع ۲ دارد و در تنظیم قند و چربی خون اهمیت دارد. Rheosmin هم به سوخت و ساز چربی‌های بدن کمک می‌کند. همچنین، قند طبیعی تمشک یعنی فروکتوز، برای سوخت و ساز نیازی به انسولین ندارد.

ضد التهاب :

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که آنتی‌اکسیدان‌ها و تانن موجود در تمشک می‌توانند از ایجاد التهاب در معده، روده، استخوان‌ها، و سیستم قلبی-عروقی جلوگیری کرده و به ترمیم سلول‌ها کمک کنند.

در پژوهشی دیگر نشان داده شده است که اسید الاژیک تمشک، خاصیت ضدالتهابی دارد و از فعالیت یا تولید بیش از حد برخی آنزیم‌ها مانند سایکلواکسیژناز 2 جلوگیری می‌کند. مطالعات حیوانی نشان می‌دهد که اسید الاژیک می‌تواند التهاب ناخواسته یا بیش از حد را کاهش دهد.

تحقیقات آزمایشگاهی روی موش‌ها نشان می‌دهد که عصاره‌ی تمشک، خواص ضدالتهابی قوی‌تری نسبت به آسپرین دارد. ترکیبات تمشک با مهار آنزیم هیالورونیداز، به کاهش التهاب کمک می‌کنند. پژوهش‌های دیگر نشان داده است که تانن عامل مهار آنزیم هیالورونیداز است. ترکیب سیانیدین-3-O-گلوکوزید عصاره‌ی تمشک با مهار تولید اکسید نیتریک، اثرات ضدالتهابی دارد.

سانجیوانی و همکاران یک پژوهش انجام دادند که نشان داد که آلاگیتانین عصاره‌ی تمشک، منجر به کاهش التهاب در معده‌ی موش‌های آزمایشگاهی شد. نتایج نشان داد که ترکیب آلاگیتانین این عصاره، در برابر التهاب معده‌ی موش‌ها اثر حفاظتی دارد. آلاگیتانین، عامل نکروز تومور آلفا یا TNFa را مهار می‌کند، که یکی از مهمترین عوامل در ایجاد علائم التهاب حاد در بدن انسان است. بر این اساس، مصرف عصاره‌ی تمشک می‌تواند از خطر ابتلا به زخم معده کاهش دهد.

ترمیم زخم :

یک پژوهش در سال ۱۳۹۴ در مجله‌ی دیابت و متابولیسم ایران به بررسی اثر تمشک بر بهبود زخم پرداخت. در این پژوهش، تأثیر عصاره‌ی تمشک بر بهبود زخم در موش‌های نر دیابتی مورد بررسی قرار گرفت.

آنتوسیانین‌های تمشک دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی منحصر به فرد و خاصیت ضدمیکروبی، از جمله قابلیت جلوگیری از رشد بیش از حد باکتری و قارچ در بدن هستند. این میوه، حاوی مالیک اسید، تانن و آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند B، C، A و K است که تمامی این ترکیبات دارای خواص ضدالتهابی بوده و بهبود دهنده زخم‌ها هستند. تمشک دارای فلاونوئیدهایی نیز است که خواص آنتی‌اکسیدانی مؤثری در خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد اکسیژنی دارند و توانایی بالایی در ترمیم زخم‌های دیابتی دارند. دمنوش ریزمیوه های قرمز

نتایج آزمایش روی موش‌ها نشان داد که عصاره‌ی تمشک ساخت کلاژن را تحریک می‌کند، باعث تشکیل دسته‌هایی از کلاژن با قطر بیشتر می‌شود و در نتیجه، سرعت بهبودی زخم‌ها را افزایش می‌دهد.

تنظیم فشار خون :

یک پژوهش به منظور بررسی اثر تمشک بر کاهش فشار خون روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شد. موش‌ها با عصاره‌ی تمشک به دو دوز روزانه 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم و 200 میلی‌گرم بر کیلوگرم به مدت 5 هفته تحت درمان قرار گرفتند. در انتهای آزمایش، غلظت سرمی اکسید نیتریک، سوپراکسید دسموتاز و اندوتلین پلاسما تعیین شد.

نتایج نشان داد که مصرف عصاره‌ی این میوه، به خصوص دوز بالای آن، به طرز چشمگیری باعث کاهش فشار خون در موش‌ها شد. این نتایج همچنین نشان داد که عصاره‌ی تمشک باعث افزایش اکسید نیتریک و سوپراکسید دسموتاز سرمی و کاهش اندوتلین پلاسما می‌شود.

این خاصیت تمشک وابسته به دوز است و به دلیل افزایش فعال سازی اکسید نیتریک و بهبود عملکرد اندوتلیال عروقی از طریق آنتی‌اکسیدان‌های این گیاه است.

تمشک غنی از پلی‌فنول است که این ترکیبات اثر محافظتی بالقوه برای سلامتی قلب و عروق دارند. پلی‌فنول‌ها از طریق افزایش فعالیت بیولوژیکی اکسید نیتریک یا افزایش انتشار آن باعث گشاد شدن رگ‌های خونی می‌شوند.

تسریع کاهش وزن :

در سال 2005، یک پژوهش برای بررسی اثر کتون تمشک بر کاهش وزن و سوخت و ساز بر روی موش‌ها در محیط آزمایشگاه انجام شد. موش‌ها به مدت 10 هفته رژیم غذایی پرچرب به همراه دوزهای 0.5 و 1 و 2 درصد کتون تمشک دریافت کردند.

کتون تمشک ترکیب معطر این میوه و ساختار آن شبیه کپسایسین و سینفرین است و از بالا رفتن وزن بدن و ایجاد بافت چربی در کبد جلوگیری می‌کند. این ترکیب نورادرنالین را افزایش داده و به این ترتیب سوخت و ساز چربی‌ها نیز افزایش می‌دهد.

یافته‌های این آزمایش نشان داد که ترکیب کتون تمشک سوخت و ساز چربی را افزایش داده و به کاهش وزن و درمان کبد چرب کمک می‌کند. به نظر می‌رسد این سازوکار ناشی از تغییر متابولیسم چربی یا افزایش سوخت و ساز چربی در نتیجه‌ی افزایش نورادرنالین باشد.

محققان در پژوهش دیگری (منتشر شده در سال 2010) نشان دادند که کتون تمشک سطح هورمون آدیپونکتین را افزایش می‌دهد، پس، با افزایش چربی‌سوزی، وزن کاهش می‌یابد.

مواد موثره و ارزش تغذیه ای تمشک( دمنوش ریزمیوه های قرمز)

فلاونوئیدها شامل آنتوسیانین (سیانیدین-3- گلوکوزید، پلارگونیدین-3-گلوکوزید)؛ فلاونول‌ها شامل کامپفرول، کورستین، میریستین؛ فلاوان شامل کاتچین؛ پروآنتوسیانیدین؛ ترکیبات فنولی  ساده شامل هیدرواکسی بنزوئیک اسیدها (الاژیک، گالیک) و هیدروکسی سینامیک اسیدها (کافئیک، کوماریک، کلروژنیک)، گلوتامیک اسید، آرژینین، لئوسین.

بیشتر بدانید :

سالانه حدود 400 هزار تن تمشک در سراسر دنیا کشت و تولید می‌شود. امروزه، در ایالات متحده بیش از 500 مزرعه‌ی تولید تمشک ارگانیک وجود دارد. تمشک وحشی پس از توت فرنگی و تمشک آبی، سومین میوه‌ی محبوب در گروه توت‌ها محسوب می‌شود. امروزه، کشورهای لهستان، آلمان، یوگوسلاوی، روسیه، شیلی و ایالات متحده آمریکا، تولیدکنندگان اصلی تمشک در جهان هستند. ایران دارای هشت گونه گیاه علفی و درختچه‌ای و غالباً تیغ‌دار با نام عمومی تمشک است که عمدتاً در مناطق جنگلی و غیرجنگلی شمال کشور، در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان می‌رویند. دمنوش ریزمیوه های قرمز

حد مجاز مصرف :

دوز مناسب مصرف تمشک به عوامل گوناگونی مانند سن فرد، سطح سلامتی و عوامل دیگر بستگی دارد. اطلاعات علمی کافی برای تعیین محدوده دوز مناسب تمشک هنوز در دسترس نیست. باید به یاد داشت که محصولات طبیعی همیشه لزوماً ایمن نیستند و حد مجاز مصرف آنها مهم است. بنابراین، هنگام مصرف این مواد باید به دستورالعمل روی برچسب محصول توجه کرد و در صورت داشتن بیماری یا عارضه‌ای خاص، پیش از مصرف با پزشک مشورت کرد

بهترین زمان مصرف :

2 ساعت قبل یا بعد از غذا.

عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا

مصرف تمشک در مقادیر غذایی در دوران بارداری احتمالا ایمن است، اما نگرانی وجود دارد که ممکن است تمشک مانند هورمون استروژن عمل کند و برای بارداری مضر باشد. اطلاعات کافی درباره ایمنی مصرف تمشک در دوران شیردهی در دسترس نیست، بنابراین قبل از مصرف تمشک در این دوران با پزشک خود مشورت کنید.

اشخاصی که در شرایط حساس به هورمون هایی مانند سرطان‌ سینه، سرطان رحم، سرطان تخمدان، اندومتریوز یا فیبروئیدهای رحم قرار دارند، باید از مصرف تمشک خودداری کنند، زیرا تمشک ممکن است اثرات مشابه استروژن داشته باشد و وخامت آن‌ها را بیشتر کند.

هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه‌های خاصی حساسیت داشته باشد. در صورت وجود حساسیت، مصرف تمشک مناسب نیست و باید به دستورالعمل پزشک عمل کرد. واکنش‌های آلرژیک عمدتاً عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمی‌کنند و بعد از شناسایی گیاه حساسیت‌زا و قطع مصرف آن، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.

 

کاربرد در طب قدیم :

تمشک از حدود 8 هزار سال پیش به عنوان غذا و سپس به عنوان دارو استفاده می‌شد. طبع آن سرد و خشک است و به عنوان یک گیاه ملین و مدر شناخته می‌شود که خون را تصفیه می‌کند و برای تقویت قلب مفید است. علاوه بر اینکه خواص تب‌بری دارد، برای درمان یبوست نیز مؤثر است. این میوه به طور سنتی برای درمان التهاب لثه، درد گلو و زخم‌های دهان استفاده می‌شد و آب آن نیز برای درمان آسم و مشکلات تنفسی مفید است. رومی‌ها از دم کرده برگ تمشک برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌کردند و بقراط برای از بین بردن مشکلات و دردهای پیش از زایمان، دمنوش ساقه و برگ‌های این گیاه را توصیه می‌کرد. همچنین، در طب سنتی چین از تمشک برای درمان بی‌اختیاری ادرار و تقویت کلیه‌ها استفاده می‌شود.

کرن بری :

کرن بری یکی از سه میوه بومی آمریکای شمالی است که در ابتدا فقط از نواحی شمال شرقی آمریکا برداشت می‌شد، اما بعدها در مناطق دیگر شمال آمریکا مانند ویسکانسین، شمال غربی اقیانوس آرام و شیلی نیز پرورش داده شد. در حدود سال 1550 میلادی، بومیان آمریکا تنها افرادی بودند که از این میوه استفاده می‌کردند و آن را با گوشت گوزن ترکیب کرده و غذایی به نام پِمیکانا تهیه می‌کردند. آن‌ها این میوه را توت شگفت‌انگیز نامیدند. در سال 1620 میلادی، مهاجران و مسافران موارد مصرف کرن بری را از بومیان آموختند و مهاجران آلمانی و هلندی آن را کرنی- بری یا توت مرغ ماهیخوار نامیدند، به دلیل شباهت رنگ شکوفه‌های کرن بری با سر و گردن مرغ ماهیخوار یا علاقه‌ی این پرنده به خوردن آن. سرانجام این واژه به Cranberry تبدیل شد.

خواص کرن بری :

بهبود عملکرد دستگاه ادراری :

در گذشته اعتقاد بر این بود که مصرف کرن بری با اسیدی کردن ادرار، خطر ابتلا به عفونت‌های ادراری را کاهش می‌دهد و از دستگاه ادراری در برابر باکتری‌هایی مانند اشرشیاکُلی محافظت می‌کند. بر اساس مطالعات، کرن بری حاوی موادی است که از چسبیدن باکتری به جدار دیواره دستگاه ادراری جلوگیری می‌کند و دو نظریه مختلف در این باره وجود دارد. بر اساس نظریه اول، آنتی‌اکسیدان‌های کرن بری باکتری‌ها را به گونه‌ای تغییر می‌دهند که نمی‌توانند به دیواره دستگاه ادراری بچسبند، و بر اساس نظریه دوم، کرن بری پوششی لغزنده روی دیواره دستگاه ادراری ایجاد می‌کند و از چسبیدن باکتری‌ها جلوگیری می‌کند.

نتایج یک مطالعه نشان داد که مصرف روزانه حدود 50 میلی‌لیتر آب کرن بری به مدت 6 ماه، در زنان دارای سابقه‌ی عفونت ادراری، بازگشت بیماری را نسبت به زنانی که آب کرن بری مصرف نکرده بودند، 20 درصد کاهش داده است. بررسی دیگری نشان داد که احتمال وجود باکتری و گلبول‌های سفید خون در ادرار افراد مسنی که محصولات کرن بری مصرف می‌کنند، 50 درصد کاهش می‌یابد.

بهبود عملکرد قلب و عروق :

تحقیقات نشان می‌دهد که آنتی‌اکسیدان‌های کرن‌بری اکسیداسیون LDL را مهار کرده و از خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی کاهش می‌دهند. بر اساس این مطالعه، پس از مصرف 500 میلی‌لیتر آب کرن بری، ظرفیت آنتی‌اکسیدانی پلاسما به طور چشمگیری افزایش می‌یابد.

نتایج آزمایش‌های مشابه نیز نشان داده‌اند که افزایش ظرفیت آنتی‌اکسیدانی پلاسما در مردان و زنان داوطلب پس از مصرف روزانه 660 میلی‌لیتر آب کرن بری به مدت 10 هفته رخ می‌دهد. به طبقه‌بندی دیگری که در شرایط آزمایشگاهی صورت گرفته و نتایج آن در سال 2002 در نشریه علوم تغذیه و علوم غذایی منتشر شده است، فلاونوئیدهای کرن بری (شامل 3 گروه آنتوسیانین‌ها، فلاونول و پروآنتوسیانیدین‌ها) اکسیداسیون LDL را مهار کرده و از تجمع و چسبندگی پلاکت‌ها جلوگیری می‌کنند. این فلاونوئیدها آنزیم‌های دخیل در متابولیسم چربی و لیپوپروتئین را نیز مهار می‌کنند که در نهایت منجر به کاهش کلسترول بد خون و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی می‌شود.

حفظ سلامت دهان و دندان :

بر اساس مطالعات، مصرف کرن بری و محصولات حاوی آن عفونت‌های باکتریایی در دهان، خطر ابتلا به پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه را کاهش می‌دهد و از تشکیل پلاک دندانی جلوگیری می‌کند. بر پایه‌ی مطالعات در شرایط آزمایشگاهی، مصرف 2.5 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر عصاره‌ی کرن بری، از تجمع 58 درصد از 84 جفت باکتری دهان و دندان تست شده در این آزمایش جلوگیری می‌کند و به این ترتیب از خطر ابتلا به بیماری‌های دهان و دندان می‌کاهد.

کرن بری از رشد و تکثیر پاتوژن‌های بیماری‌زای لثه مانند Porphyromonas gingivalis، forsythia، Tannerella و Treponema denticola و همچنین از تشکیل بیوفیلم دندانی (تجمع باکتری‌ها روی سطح دندان) و چسبیدن باکتری‌ها به سطح سلول‌های دهان و دندان جلوگیری می‌کند. یک مطالعه‌ی بالینی اولیه نشان داد که مصرف دهان‌شویه‌ی حاوی عصاره‌ی کرن بری دو بار در روز، به مدت 6 هفته، از تعداد باکتری‌های استرپتوکوکوس دهانی به مقدار قابل توجهی کاسته می‌شود. بر اساس مطالعه‌ای دیگر، فلاوانول و پروآنتوسیانین‌های کرن بری از تشکیل بیوفیلم دندانی و پوسیدگی دندان ناشی از باکتری‌های استرپتوکوک موتانس و Porphyromonas gingivalis جلوگیری می‌کنند. کرن بری التهاب ناشی از پاتوژن‌های بیماری‌زا را کاهش می‌دهد و تخریب بافت دندان را هم کاهش می‌دهد. دمنوش ریزمیوه های قرمز

بهبود عملکرد دستگاه گوارش :

تحقیقات نشان می‌دهد که کرن بری از چسبیدن پاتوژن‌های هلیکوباکتر به دیواره‌ی معده جلوگیری می‌کند. براساس مطالعات آزمایشگاهی، کرن بری از چسبیدن باکتری پیلوری به سلول‌های مخاط معده جلوگیری می‌کند و خطر ابتلا به بیماری و یا سطح مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان را کاهش می‌دهد. مطالعه‌ای در موسسه‌ی تحقیقات سرطان پکن نشان داد که کرن بری در پیشگیری از چسبندگی هلیکوباکتر پیلوری به بافت معده موثر است. در یک مطالعه‌ی تصادفی کنترل شده دوسوکور، 189 فرد بالغ مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری روزانه 500 میلی‌لیتر آب کرن بری مصرف کردند. پس از 90 روز، نتایج فوق‌العاده بود و تست وجود هلیکوباکتر در 14 درصد افراد شرکت‌کننده که آب کرن بری مصرف کرده بودند، منفی بود. در حالی که این روند در گروه دارونما فقط 5 درصد بود.

مواد موثره و ارزش تغذیه ای کرن بری

آنتوسیانین، فلاونول، کاتچین، پروآنتوسیانیدین، سیانیدین، رزوراترول، سالیسیلیک اسید، آسکوربیک اسید، پکتین، فروکتوز.

بیشتر بدانید :

بومیان آمریکایی از رنگ قرمزِ کرن بری برای رنگ آمیزی فرش، پتو و لباس استفاده می کردند. نخستین بار در سال 1683، مهاجران آب کرن بری را تهیه و مصرف کردند. کشت و پرورش میوه‌ی کرن بری در مقیاس انبوه و به صورت تجاری از دهه‌ی 1800 میلادی به بعد آغاز شد.

حد مجاز مصرف :

برای جلوگیری از عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs)، می توان به شرح زیر عمل کرد:

بزرگسالان، مصرف روزانه 300-30 میلی لیتر آبمیوه کرن بری موثر است.

– برای کودکان، مصرف روزانه 2 میلی لیتر بر کیلوگرم آبمیوه کرن بری به مدت 1 سال توصیه می‌شود.

بهترین زمان مصرف :
2 ساعت قبل یا بعد از غذا.

عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا

برای بیشتر افراد، مصرف خوراکی کرن بری به صورت مناسب به نظر می‌رسد ایمن باشد. اما، نوشیدن مقادیر زیاد آبمیوه کرن بری ممکن است باعث بروز عوارض جانبی مانند ناراحتی معده خفیف و اسهال شود. همچنین، نوشیدن بیش از 1 لیتر آبمیوه کرن بری در روز برای مدت زمان طولانی ممکن است شانس ابتلا به سنگ‌های کلیوی را افزایش دهد.

برای بارداری و شیردهی، اطلاعات معتبر و کافی درباره ایمنی مصرف کرن بری برای دلالیل درمانی وجود ندارد، پس از مصرف آن در این دوران پرهیز شود.

در مورد کودکان، مصرف خوراکی آبمیوه کرن بری به عنوان غذا یا نوشیدنی به نظر می‌رسد ایمن باشد.

همچنین، باید توجه داشت که کرن بری حاوی مقادیر زیادی از سالسیلیک اسید است که مشابه آسپرین است، بنابراین افرادی که به آسپرین حساسیت دارند، باید از نوشیدن مقادیر زیاد آبمیوه کرن بری خودداری کنند.

همچنین، آبمیوه کرن بری ممکن است مقدار ویتامین B12 که بدن جذب می‌کند را در افراد با اسید معده پایین یا گاستریت آتروفیک افزایش دهد.

از آنجا که آبمیوه کرن بری و عصاره های آن حاوی مقادیر زیادی اگزالات هستند، مصرف آن ممکن است سطح اگزالات ادرار را افزایش دهد و خطر سنگ‌های کلیوی را افزایش دهد. بنابراین، افرادی که سابقه سنگ‌های کلیوی دارند، باید از مصرف محصولات حاوی عصاره کرن بری یا نوشیدن مقادیر زیاد آبمیوه کرن بری خودداری کنند.

در مورد واکنش‌های حساسیت زا، هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه ‌های خاصی حساسیت داشته باشد

تداخل دارویی :

داروهای ضد انعقاد خون

داروهای تجزیه شونده با آنزیم های کبدی

کاربرد در طب قدیم :

به طور سنتی، کرن بری برای پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه و معالجه عفونت‌های کلیه، اختلالات فشار خون، سلامت قلب و عروق، سلامت مغز و افزایش سیستم ایمنی بدن استفاده می‌شد. بومیان آمریکا کرن بری را در درمان، ضماد زخم و بیرون کشیدن سم از آن، به کار می‌بردند. شکارچیان نهنگ و دریانوردان آمریکایی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری اسکوربوت و یا کمبود ویتامین C این میوه را همراه داشتند. از دیگر خواص درمانی کرن بری، درمان بی اختیاری ادرار و تخلیه کامل مثانه در آقایان دارای مشکل پروستات است.

ولیک  :

گیاه ولیک، که نام علمی‌اش Crataegus است، به خانواده گلسرخیان تعلق دارد و تقریباً 280 گونه از آن در سراسر دنیا وجود دارد، عمدتاً در مناطق معتدل نیمکره شمالی رشد می‌کند. زیستگاه‌های طبیعی این گیاه مناطق جنگلی و آفتابی با خاک‌های عمدتاً آهکی تا ارتفاع 1500 متری از سطح دریا است. در ایران نیز بعضی از گونه‌های ولیک، مانند گونه microphylla که به آن سرخه ولیک و زالزالک برگ‌ریز هم می‌گویند، معمولاً در جنگل‌های هیرکانی در شمال ایران رشد می‌کنند. دمنوش ریزمیوه های قرمز

برگ‌، گل‌ و میوه قسمت‌های دارویی آن هستند؛ برخی از گونه‌های ولیک، مانند گونه microphylla، برای استفاده از میوه خوراکی آنها پرورش داده می‌شوند. در بسیاری از نقاط جهان، میوه‌های ولیک به شکل تازه مصرف می‌شوند یا از آنها برای تهیه مربا، ژله، نوشیدنی‌های غیرالکلی، آبنبات، کمپوت میوه و همچنین به‌عنوان طعم‌دهنده برای غذاهایی مانند انواع گوشت سفید استفاده می‌شود. همچنین میوه ولیک در طول زمستان منبع غذایی مهمی برای بسیاری از پرندگان و پستانداران کوچک است. گونه‌های دیگر که میوه‌های کوچک‌تر و بی‌مزه‌تر دارند، برای تولید گل، برگ و میوه به‌منظور اهداف دارویی استفاده می‌شوند و بعضی از آنها به‌طور رسمی در فهرست فارماکوپه‌های (دارونامه‌) بسیاری از کشورها مانند چین، آلمان، فرانسه و انگلستان ثبت شده‌اند.

خواص ولیک :

بهبود عملکرد کبد :

در سال 2016، اثربخشی پلی‌فنول‌های استخراج شده از پوست و گوشت میوه‌ی ولیک بر تسکین آسیب کبدی در موش‌های دارای رژیم غذایی با فروکتوز بالا بررسی شد. مشاهده شد که پلی‌فنول‌های اصلی موجود در میوه ولیک کلروژنیک اسید، اپی‌کاتچین، روتین و هیپروزید بودند و میزان همه‌ی آنها در پوست میوه بیشتر از گوشت میوه بود. بنابراین پوست میوه ولیک، نسبت به گوشت میوه، برای کاهش آسیب کبدی مؤثرتر است. همچنین، میوه ولیک، خصوصاً پوست آن، در درمان اختلالات کبدی از طریق کاهش وزن کبد، کاهش میزان فعالیت آنزیم‌های اسپارتات‌ترانس‌آمیناز (AST)، آلانین‌ترانس‌آمیناز (ALT) و آلکالین‌فسفاتاز (ALP) در خون و همچنین کاهش التهاب کبد، کاهش پراکسیداسیون لیپیدها و تقویت سیستم دفاعیِ آنتی‌اکسیدانی بدن، نقش دارد.

ضد سرطان :

با توجه به مطالعات متعدد بر روی نمونه‌های حیوانی و انسانی، عصاره میوه ولیک می‌تواند اثر محافظتی در برابر آسیب DNA ناشی از قرار گرفتن در معرض تشعشات و ترکیبات سمّی، نشان دهد. این خاصیت میوه ولیک به ترکیبات فلاونوئیدی موجود در آن و همچنین فعالیت آنتی‌اکسیدانی آن مربوط می‌شود.

تنظیم چربی خون :

در سال 2016، مطالعه‌ای روی موش‌های مبتلا به دیس‌لیپیدمی (یعنی اختلال در میزان چربی‌ خون) انجام شد تا تأثیر پلی‌فنول‌های میوه ولیک بر میزان پروفایل لیپیدهای خون ازجمله تری‌گلیسیریدها (TG)، کلسترول کل (TC)، کلسترول خوب (HDL) و انواع کلسترول بد (LDL، VLDL) بررسی شود. در این مطالعه، پلی‌فنول‌های استخراج شده در دوز 400 (میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن) به مدت 8 هفته متوالی مصرف شدند. نتایج نشان دادند که این پلی‌فنول‌ها میزان تری‌گلیسیریدها (TG)، کلسترول کل (TC) و انواع کلسترول بد (LDL، VLDL) خون را کاهش و میزان کلسترول خوب (HDL) خون را افزایش دادند.

تسریع کاهش وزن :

در سال 2016، تأثیرات پلی‌فنول‌های میوه ولیک بر چاقی ناشی از رژیم غذایی با فروکتوز بالا در موش‌ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که مصرف پلی‌فنول‌های میوه ولیک به مدت 8 هفته، باعث کاهش معنی‌دار وزن بدن و وزن چربی شد.

بهبود عملکرد قلب و عروق :

گونه‌های فعال اکسیژن، رادیکال‌های آزادی هستند که از اکسیژن مولکولی نشأت گرفته‌اند. این رادیکال‌ها می‌توانند به سلول‌ها آسیب بزنند و در نتیجه باعث بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های قلبی و سرطان شوند. ترکیبات آنتی‌اکسیدانی موجود در میوه ولیک این رادیکال‌ها را از بین می‌برند؛ زیرا حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانیِ فلاونوئیدی و فنولی هستند. بنابراین، ممکن است خواص محافظتی از قلب داشته باشند.

مواد موثره و ارزش تغذیه ای ولیک

گزارش شده است که میوه‌ی گونه‌های مختلف ولیک حاوی مقادیر زیادی فلاونوئید، ویتامین C، گلیکوزید، آنتوسیانین، پروسیانیدین‌ها، ساپونین، تانن، آنتی‌اکسیدان و سایر ترکیبات فنولی است. ترکیبات اصلی گونه microphylla شامل فلاونوئیدها، تری‌ترپن، ساپونین‌ها، اسیدهای آلی و آمین‌ها می‌باشد. بسیاری از ویژگی‌های دارویی این گونه به فلاونوئیدها مربوط است.

براساس مطالعه‌ای میوه‌ی ولیک حاوی:

انرژی (34.02 کیلوکالری به ازای هر گرم)، پروتئن (2.48 درصد)، فیبر سلولزی (4.67 درصد)، روغن (0.87 درصد) و خاکستر (2.28 درصد) و همچنین حاوی میزان زیادی مواد معدنی شامل کلسیم، پتاسیم، منیزیم، سدیم و فسفر است.

بیشتر بدانید :

ولیک گیاهی پرکابرد برای جلوگیری و درمان بیماری‌های قلبی – عروقی است. در حال حاضر، بیش از 20 گونه از این گیاه به عنوان داروهای گیاهی یا مواد اولیه دارویی در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند. مردم بومی آمریکای لاتین از میوه‌های ولیک برای تهیه‌ی نوعی نوشیدنی بسیار انرژی‌زا استفاده می‌کنند. همچنین، دانه‌های میوه ولیک حاوی مقدار جزئی سیانید است و بنابراین، مصرف آنها به عنوان خوراکی توصیه نمی‌شود.

حد مجاز مصرف :

میانگین دوز مصرف روزانه‌ میوه ولیک 5 گرم است.

بهترین زمان مصرف :

1 تا 2 ساعت قبل یا بعد از غذا.

عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا

مصرف خوراکی ولیک در دوزهای توصیه‌ شده (24) و تا 16 هفته (25)، معمولاً بی‌خطر است. اما مصرف بیش از حد آن ممکن است باعث ایجاد علائمی از جمله سرگیجه، خواب آلودگی، فشار خون پایین و ضربان قلب نامنظم شود. توجه داشته باشید که اثربخشی ولیک سریع نیست.

بنابراین، برای بهره‌مندی کامل از آن باید حداقل به مدت 4 تا 8 هفته مصرف شود. مصرف موضعی ولیک در حال حاضر اطلاعات معتبر کافی برای دانستن اینکه آیا مصرف موضعی ولیک ایمن هست یا اینکه چه عوارض جانبی ممکن است داشته باشد، وجود ندارد. بارداری و شیردهی در حال حاضر اطلاعات معتبر کافی برای دانستن اینکه آیا ولیک برای مصرف در دوران بارداری یا شیردهی ایمن هست، وجود ندارد. محض احتیاط از مصرف ولیک در این دوران پرهیز کنید. مصرف ولیک در کودکان توصیه نمی‌شود. ولیک می‌تواند با بسیاری از داروهای تجویزی مورد استفاده برای درمان بیماری قلبی تداخل داشته باشد. اگر مشکل قلبی دارید، بدون مشورت با پزشک خود ولیک مصرف نکنید. فشار خونتان پایین است، بدون مشورت با پزشک خود ولیک مصرف نکنید.

اگر مشکلات کبدی دارید، قبل از مصرف ولیک با پزشک خود مشورت کنید. ولیک ممکن است سرعت لخته شدن خون را آهسته کند. بنابراین، این نگرانی وجود دارد که ولیک ممکن است خطر خونریزی در حین یا بعد از عمل جراحی را افزایش دهد. حداقل 2 هفته قبل از عمل جراحی برنامه‌ریزی شده، مصرف ولیک را قطع کنید. ممکن است ولیک باعث واکنش آلرژیک در افراد حساس به گیاهان خانواده گلسرخیان شود. در صورت آلرژی به این گیاهان، قبل از مصرف ولیک با پزشک خود مشورت کنید. هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه‌های خاصی حساسیت داشته باشد که این حساسیت باید در درجه اول توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود.

تداخل دارویی :

داروهای ضد فشار خون بالا

داروهایی که باعث گشاد شدن عروق می شود ( مثل نیترات ها )

داروهایی که به تقویت ضربان قلب کمک می کنند یا بر انقباض عضله قلب تاثیر میگذارند .

داروهای اختلال عملکرد جنسی مردان

و داروهای ضد انعقاد خون

داروهای ضد التهاب

داروهایی که باعث انقباض عروق خونی می شود

همچنین اگر از هریک از داروهای زیر استفاده می‌کنید، بدون مشورت با پزشک خود ولیک مصرف نکنید:

1- داروهای کاهش‌دهنده کلسترول خون،

2- داروهای قلبی – عروقی،

3- داروهای مهارکننده سیستم عصبی مرکزی (CNS)،

4- داروی وندتانیب (با نام تجاری کاپرلسا، دارویی برای درمان سرطان تیروئید (از نوع مودولاری)).

 

کاربرد در طب قدیم :

به طور سنتی، دمنوش میوه‌ی خشک شده ولیک برای درمان بیماری‌های قلبی-عروقی مانند ضعف عملکرد قلب، درد قلب، تاکی‌کاردی (تعداد ضربان قلب بالاتر از حالت طبیعی) و آترواسکلروزیس (گرفتگی عروق یا تصلب شرایین)، همچنین برای عفونت گلو، سرفه، بیماری‌های کلیوی، درد کبدی، هموروئید، سرطان و دیابت استفاده می‌شود. (

در طب سنتی چینی، از میوه‌‌ی گونه‌های مختلف این گیاه برای تحریک هضم غذا، بهبود گردش خون و درمان اسهال، درد شکم، آمنوره (عدم خونریزی ماهیانه در طول یک یا چند دوره‌ی متوالی)، فشار خون بالا و چربی خون بالا استفاده می‌شود.

در ایران، ولیک به‎طور سنتی برای کمک به هضم غذا و بهبود گردش خون مورد استفاده قرار می‌گیرد.